Сансарт хэдхэн цаг болсон хүмүүсийн биед хүртэл өөрчлөлт гарч эхэлдэг болохыг эрдэмтэд баталсан. Мэдээж хэрэг амьдарч буй орчин солигдох үед ямар ч амьтанд бие физиологийн өөрчлөлт гарч, дасан зохицох хэрэгтэй болно. Хүн огт өөр уур амьсгалтай ертөнцөд очиж амьдарвал гадаад төрх нь эрс өөрчлөгдөх нь мэдээж. Өнөөдөр та бүхэнд хүн харь гараг дээр амьдардаг байсан бол ямар төрхтэй болох талаар хүргэж байна.

1977 онд НАСА хагас сарын зайтай "Вояжер 1" ба "Вояжер 2" нэртэй хоёр судалгааны станцыг сансарт хөөргөсөн нь түүхэнд бичигдэхээр үйл явдал байлаа. Тус хоёр төхөөрөмж нь хүний хүрч чадахгүй сансрын гүн рүү аялж мэдээлэл илгээх зорилготойгоор бүтээгдсэн аж. "Вояжер 1" нь Бархасбадь болон Санчирыг, "Вояжер 2" Тэнгэрийн ван, Далай ван зэрэг гарагуудыг судлах даалгавартай байсан юм. 

Бидний амьдарч буй гарагийн хувьд нарыг 365 хоногт буюу 8760 цагийн дотор тойрон эргэснээр нэг жил өнгөрдөг билээ. Тэгвэл эрдэмтэд "GJ 367b" гэх нэгэн хачирхалтай жижиг гарагийг нээсэн бөгөөд тус гараг нь 7.7 цаг тутам нэг удаа "нар"-аа тойрон эргэдэг болохыг мэдээлжээ.

2018 онд нэгэн чулуулаг биет манай нарны аймаг дундуур аялж байсныг астрономчид олж илрүүлээд, хүн төрөлхтөнд бүртгэгдсэн анхны "одод хоорондын орон зайн биет" гэж дүгнэсэн юм. Үүнээс хойш тэрхүү биетийг эрдэмтэд харь гаригийн технологиос бүтсэн зүйл, унтарсан сүүлт од, энгийн солир, эсвэл хатуу төлөвт орсон устөрөгчийн бөөгнөрөл гэх мэтээр янз бүрийн таамаглал дэвшүүлсээр иржээ.

21 гаруй жилийн өмнө ашиглалтанд орсон Олон улсын сансрын станцад одоогоор долоон хүний бүрэлдэхүүнтэй баг ажиллаж байна. ОУСС нь ойролцоогоор 27,600 км/ц-ийн хурдтайгаар тойрог зам дагуу аялдаг бөгөөд ойролцоогоор 90 минут тутамд дэлхийг нэг бүтэн тойрдог гэнэ. Сүүлийн саруудад 65, 66-р экспедицийн багийн гишүүд агаар мандал дээрээс дэлхийн гайхалтай зургуудыг авснаа цахим орчинд хуваалцсаныг хүргэе.

Эрдэмтэд олон жилийн турш судалгаа явуулсаар байгаа ч одоогоор амьдрал оршдог гараг дэлхийгээс өөрийг илрүүлж чадаагүй билээ. Эндээс үзвэл манай гараг нь амьдрал бүрдэхэд тохирох хаа ч байхгүй жинхэнэ "төгс" орчныг бүрдүүлсэн болох нь илэрхий байна. Ингээд яг ямар хүчин зүйлс үүнд нөлөөлсөн болохыг та бүхэнд хүргэхээр бэлтгэлээ. 

Хүн төрөлхтөн тэнгэрийг ажиглаж эхлэснээс хойш, биднээс өөр, дэлхий шиг ертөнц байх боломжтой үгүйг гайхширсаар ирсэн. Сар луу зорьсон аялал маань бидэнд гараг амьдрах боломжгүй, зэлүүд байдагийг таниулж өгсөн ч, Нарны аймгийн бусад гарагууд одоо ч өөр амьдрал тээж байх өндөр боломжтой байгаа. Жишээ нь Буд гараг үүлэн хөвөөн дээр амьд организм амьдардаг байх магадлалтай. Бархасбадийн дагуул Европиа, Санчир гарагийн Энцеладус нарын газрын гүн дэхь шингэн усанд амьдрал бялхаж байж болно. Бархасбадийн Титан дахь шингэн метанан нууруудаас ч хүртэл этгээд амьд биетдийг хайж болох гайхалтай газар.

Хүн төрөлхтөн сансрын уудмыг эзэгнэж эхэлснээс хойш бүхий л төрлийн хиймэл дагуулыг пуужинд "дайж явуулах" замаар хөөргөх уламжлалт аргыг ашиглаж ирсэн билээ. Манай улс ч гэсэн анхны хиймэл дагуул болох "Мазаалай"-г энэ аргаар тойрог замд оруулсан. Тэгвэл Америкийн SpinLaunch хэмээх стартап компани маш бага зардлаар хиймэл дагуулыг дэлхийн тойрог замд хүргэх өвөрмөц арга сэджээ.

Шинжлэх ухааны зөгнөлт зохиолууд дээр дэлхийгээс бусад гаригуудыг үнэхээрийн гайхамшигтайгаар дүрсэлсэн байдаг билээ. Гэхдээ бодит байдал дээр тэднээс ч илүү өвөрмөц, хэр баргийн хүний санаанд багтаад байхааргүй гаригууд байдаг аж. Өнөөдөр та бүхэнд тэдгээрээс танилцуулахаар бэлтгэлээ. 

Өдгөө агаар мандалд орж ирээд шатаж дууслаа хэмээн мэдээгээр олонтаа харагддаг биетүүдээс эхлээд 10 км хүртэлх диаметртэй аварга том харийн биет дэлхийг мөргөж аймшигт сүйрэл авчирч байсан түүх олон бий. Тухайн солир эсвэл толир нь хэмжээний хувьд жижиг байвал агаар мандалд замхран үгүй болох магадлал өндөр боловч том хэмжээний биет нэгэнт дэлхий рүү чиглэн ирсэн үед хүн ам сийрэг бүс нутагт унахыг хүсэн залбирахаас өөр арга үгүй ажээ. 

ОХУ-ын Алтайн хязгаарын оршин суугчид өдөр бүр гайхамшигтай үзэгдлийг харж баясдаг. Цасаар хучигдсан сүрлэг уулс, өтгөн нарсан ой, ёроолыг нь ч харж болох тунгалаг устай нууруудыг харахад хэн бүхний мэлмий баясах нь мэдээж. Эдгээр өндөр уулсын дунд тосгоноос тосгон руу явахад хэдэн цаг шаардлагатай болох нь бий. Гэхдээ нутгийн оршин суугчдад уйдах зав гардаггүй бөгөөд тэдний өдөр тутмын амьдралд малаа хариулахаас авахуулаад сансрын хөлгүүдийн үлдэгдлийг цуглуулах гээд санаа зовох зүйлс олон байдаг гэнэ. 

Манай гариг дээр нар мандах, жаргах үзэгдлээс илүү үзэсгэлэнтэй зүйл ховор гэдэгтэй олон хүн санал нэгдэх байх. Тэгвэл бидний хөрш гаригууд дээрээс нар мандахыг үзэх ямар байдаг бол гэж та бодож байсан уу? Энэ асуултанд хариулах үүднээс Рон Миллер хэмээх уран бүтээлч олон арван жилийн турш бусад гаригуудын онцлогийг судалж, тэдгээр дээр үүр цайж байгаа үзэгдлийг зурж харуулахыг хичээсэн байна.