Дэлхийн өмнөд ба хойд туйл нь манай гарагийн хамгийн нууцлаг газрууд хэвээр байгаа билээ. Тэгвэл бусад гарагууд дээрх туйлууд ямар харагддаг бол гэж та бодож байсан уу? 

Эх дэлхий маань 4.6 тэрбум жилийн өмнө үүссэн цагаасаа эхлэн агуу хувиралт өөрчлөлтүүдийг даван туулсаар ирсэн цуцашгүй тэмцэгч гариг билээ. 4 тэрбум жилийн өмнө солирын мөргөлдөөнөөс үүдэн далай бүрэн ууршиж байсан бол 2,2 тэрбум, мөн 600 сая жилийн өмнө дэлхий бүхэлдээ цас мөсөөр хучигдан хөлдөлтийн байдалд орж байв. 250 сая жилийн өмнө газрын гүнээс их хэмжээний магмыг үлээн гаргасан аварга дэлбэрэлтүүд болж амьд амьтадын 90%-ийг устан үгүй болоход хүргэжээ.

Хүмүүс бид санса огторгуйг хэдэн мянган жилийн турш судалж байгаа. Гэвч эрдэмдтийн шинээр илрүүлж буй зүйлс нь орчлон ертөнцийн нууцыг тайлахад туслах нь битгий хэл илүү олон асуулт гарч ирэх болсон билээ. Өнөөдөр та бүхэнд тэдгээр хачирхалтай зүйлсийн талаар хүргэхээр бэлтгэлээ. 

Амьдралыг тэтгэгч нар маань ертөнцийн тоолшгүй олон оддын жирийн л нэг төлөөлөгч гэхээр санаанд буумгүй. Гэхдээ энэхүү одны илч ивээлийг хүртэн амьдрагч хүн төрөлхтний төсөөлөл хязгааргүй нь гайхалтай. Авъяаслаг дижитал артистууд хэрэв нарны оронд полярис, сириус зэрэг аварга одод байсан бол тэнгэр ямар харагдахыг дүрслэн үзүүлжээ. Ингээд бүгдээрээ сансар огторгуйн төсөөллийн ертөнцөөр аялцгаая.

Эрдэмтэд аль эртнээс агаар мандалтай гарагуудыг илрүүлсээр байгаа бөгөөд тийм гараг нийт 2000 байдаг гэсэн тооцоо гаргажээ. Үүнээс гадна тухайн гараг дээр яг ямар төрлийн амьд биет оршин байх боломжтойг тодорхойлоход маш удаан хугацаа зарцуулдаг аж. Тиймээс судлаачид яг манай дэлхийтэй адилгаж болох арван гараг байдгийг тогтоосон байна. Өнөөдөр та бүхэнд тэдгээр гарагуудыг танилцуулахаар бэлтгэлээ.

Манай гариг дээр нар мандах, жаргах үзэгдлээс илүү үзэсгэлэнтэй зүйл ховор гэдэгтэй олон хүн санал нэгдэх байх. Тэгвэл бидний хөрш гаригууд дээрээс нар мандахыг үзэх ямар байдаг бол гэж та бодож байсан уу? Энэ асуултанд хариулах үүднээс Рон Миллер хэмээх уран бүтээлч олон арван жилийн турш бусад гаригуудын онцлогийг судалж, тэдгээр дээр үүр цайж байгаа үзэгдлийг зурж харуулахыг хичээсэн байна. 

Хүн төрөлхтөн сансар огторгуйн гайхамшигт жил ирэх тусам алхам алхмаар дөхсөөр буй. Дэлхийн хэмжээний архитектурын студи ABIBOO Улаан нүдэн гаригийн нийслэл буюу Ангарагийн анхны хотын төслийг олон нийтэд танилцууллаа. Энэ хотыг эртний Хятадын дарь эхэд хүндэтгэл үзүүлэн Нюва (Nüwa) гэж нэрлэсэн байна.

Эрдэмтэд дэлхийтэй төстэй, амьдрал оршин байх боломжтой гаригуудыг сансар огторгуйгаас эрж хайсаар ирсэн. Үүнд НАСА-гийн эрдэмтэд, Кеплер сансарын дуран чухал үүрэг гүйцэтгэж, олон шинэ гаригийг нээн илрүүлсээр байгаа билээ. Тэгвэл тэдний судалгааны үр дүнд хамгийн хүнд хэцүү нөхцөл бүхий гаригуудыг ч тодруулсаар байна. Ингээд "Орчлонгийн там" гэвэл зохих аймшигтай уур амьсгал, гадаргын нөхцөл бүхий 10 гаригийг танилцуулж байна.