Дасгал хөдөлгөөн хийж, эрүүл хүнс хэрэглээд байхад жин хасдаггүйн учир кортисол (Cortisol) ялгаруулдаг дааварт байдаг ажээ. Кортисол нь аюул занал мэдэрдэг даавар тул хүний биед чухал нөлөөтэй ч, кортисолын түвшин өндөр байвал Күшиний хам шинж өвчин (Cushing’s syndrome) тусах аюултай юм.
Байнгын дарамттай байснаас болж кортисолын түвшин нэмэгддэг ба энэ ч учраас кортисолыг стрессийн даавар гэж нэрлэдэг. Кортисол ихээр ялгарах үед булчин устгаж, бодисын солилцоо өөрчлөгддөг сөрөг талтай тул хэвлийгээр таргалж эхэлдэг байна.
Кортисолын ялгарал ихэссэн үед:
- Сэтгэл санаа тогтворгүй болдог. Бухимдаж, уурлаж, хямарна.
- Байнга сульдаж, ядарна.
- Толгой өвдөнө.
- Зүрх дэлсэж, даралт ихсэнэ.
- Хоолны шингэц муудна.
- Давсаг суларч, өтгөн хатаж, эсвэл гүйлгэнэ.
- Нойргүйднэ.
- Мартамхай болно.
- Нүүрэнд шар үс ургаж, үрчлээтнэ.
- Нүүр хавагнаж, хүзүү, хоолойгоор өөхөлнө.
1
Хэрхэн сэргийлэх вэ?
Идэж болохгүй хүнс:
- Кафейн, архи, чихрийн агууламж ихтэй хүнс, элсэн чихэртэй, (ялангуяа сахар орлуулагч) хэт их кали агуулсан хүнс
2
Хэрэглэх хүнс:
- Хар амар загас, май загас, могой загас зэрэг фосфор агуулсан загаснууд болон протейн ихтэй хүнс.
- Тахиа, өндөг, гурвалжин будаа, броколи, хулуу, артишок зэрэг ус ихтэй хүнс.
- Гурвалжин будаа, шар буурцаг, мах, өндөг, сүү зэрэг триптофан ихтэй хүнс болон бусад дайвар бүтээгдэхүүн.
- Бүйлс, нандин чавга, сүү, яргай загас, улаан буудайн үр, овъёос зэрэг В витамин ихээр агуулдаг хүнс.
- Бусад: шош, үр тариа, наранцэцгийн үр.
3
Хооллох цаг
Тохирсон хэмжээгээрээ өдөрт 5 удаа хооллосон ч болно. Гол нь хоосон байж болохгүй.
4
Дасгал хөдөлгөөн
Долоо хоногт 3 удаа хийнэ. Хэтэрхий их хөдөлгөөн хийвэл кортисолын түвшин нэмэгддэг учраас нэг удаа хийхдээ 50 минутаас хэтрүүлээд хэрэггүй. Өдөр болгон бус, заавал 2-3 хоног өнжиж байгаад дасгал хийж байгаарай.
5
Сайн амрах
Өдөрт 8-10 цаг унтаж амрах нь зайлшгүй чухал ба ингэснээр кортисолын түвшин багасч, бие амардаг.
6
Тайван байх
Тайвшруулах нөлөөтэй бясалгал, иог зэргийг өдөр тутмын амьдралдаа нэвтрүүлээрэй.
7
Сэргээшнээс татгалзах
Энергийн ундаа, кафейн, согтууруулах ундаа хэрэглэж болохгүй.
8
Стрессийн эсрэг бүтээгдэхүүн хэрэглэх
С болон В5 витамин, родиола, фолийн хүчил, А витамин, цайр, хүн орхоодой, чихэр өвс, хром, магни, калци, алтан товч, овъёос зэрэг нь стресс намжаана.
9
Ус уух
Шингэний дутагдалд орж хэрхэвч болохгүй. Өглөө өлөн элгэн дээрээ нэг аяга ус, мөн унтахын өмнө бас нэг аяга ус заншаарай.
