Америкийн социологич Дмитрий Тумин (Dmitry Tumin) өөрийн хийсэн судалгааныхаа үр дүнд гэр бүл, хосуудын хооронд гарсан маргаан нь хүний эрүүл мэндэд муугаар нөлөөлдөг байна.  Урт удаан хугацааны турш хэрүүлтэй, стрессийн байдалтай байгаа хосуудын хувьд энэхүү сөрөг нөлөө нь бие организмд хүртэл муугаар нөлөөлж, улмаар жин нэмэх нь хэвийн үзэгдэл юм. Гэхдээ амжилтгүй гэрлэлтийн сөрөг нөлөө эрчүүдэд илүү их илэрдэг гэдгийг та мэдэх үү? Ингээд хосуудын таагүй харилцаа хүний эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлдөг талаар сонирхоцгооё.

“Хувиа хичээсэн” гэдэг үг сонсоход нэг их таатай биш ч гэсэн хэрэгтэй үедээ өөрт чинь тустай зүйл. Ийм нэр томъёонд өөрийгөө хамааруулчих юм биш биз хэмээн хүн бүрий боддог ч ичиж нэрэлхэлгүйгээр ийм зан чанараа гаргах үе бас байна. "Хувиа хичээх" араншингаа ил гаргахад бууруудаад байхгүй дараах есөн тохиолдлыг хүргэж байна.

Хүчирхэг хүн гэж яг хэн бэ? Хүчирхэг нэгэн гэх ойлголтыг маш олон төрлөөр тодорхойлсон байдаг. Тэдгээрийн дотор хамгийн түгээмэл ойлголтууд бол мэдээж шударга зан, өөрийгөө хянах, хөгжүүлэх чадвар, хариуцлага зэрэг юм.  Үүнийг бид бүгд мэднэ. Харин бидний өгөх дараах зөвлөгөө танд хэрхэн хурдан хугацаанд хүч чадлаа нэмэгдүүлэхэд тань дэм болоод  зогсохгүй сул талаа орхиход тань туслах болно...

Хайртай хүндээ унтахын өмнөх хэсэг хугацааг зориулах нь харилцаанд тань маш чухал. Хэдэн цаг, хэдхэн минут байх нь хамаагүй. Гол нь та хоёр бие биедээ халамж хайраа мэдрүүлж, ярилцаж, хамт байгаагаа мэдрэх хэрэгтэй. Ингээд жаргалтай хосууд орой, үдэш унтахаасаа өмнө юу хийдэг тухай мэдэж авцгаая.

Сэтгэхүй бол энгийнээр ойлгогдох шинжлэх ухаан хэмээн итгэдэг хүмүүс байдаг. Үнэн хэрэгтээ бидний итгэж үнэмшиж явсан олон зүйл ташаа болох нь бий. Мэргэжлийн бус хүмүүс интернетэд элдвийг бичиж тэр нь бидэнд төгс үнэн юм шиг санагдан ам дамжсаар байдаг. Гэхдээ судалгаа явуулж үзэхэд америкчуудын 44 хувь нь сэтгэцийн өвчтэй хүмүүс бусдад аюултай гэж итгэдэг байна. Үнэн хэрэгтээ тийм биш болохыг нэр хүндтэй эрдэмтэд судалгаагаар тогтоосон байх жишээтэй. Итгэж үнэмшиж болохгүй хэрэггүй найман ийм домог яриаг толилуулж байна.

Хүн төрөлхтний түүхэнд маш олон сонирхолтой зүйлс байдаг. Хэдийгээр эрдэмтэд аливаа эртний олдворын утга учрыг олохыг хичээж байгаа ч, нууцууд цөөрөхгүй л байна. Коста-Рикагийн аварга чулуун бөмбөлгийг хэн бүтээсэн юм бол, викингчүүд луужингүйгээр хэрхэн Атлантикийг давж туулсан юм бол гэх мэт маш олон нууц өдийг хүртэл тайлагдахгүй байсаар л... Ингээд археологийн хачирхалтай олдворуудын талаар сонирхоцгооё.

Бяцхан сахиусан тэнгэрүүдийн хувьд аав, ээж хоёр нь яг адилхан чухал билээ. Гэхдээ нэгэн сонирхолтой статистик судалгаанаас багачууд ээжтэйгээ ихэнх цагийг өнгөрөөдөг ч аавтайгаа хамт байх илүү дуртай байдгийг тогтоожээ. Гайхмаар юм шүү, гэхдээ үүнд буруу зүйл огт байхгүй. Ингээд та дараах мэдээллийг уншиж хүүхэд чухам хэнийхээ үгийг илүү тусгаж авдгийг олж мэдээрэй.

Дуртай дуугаа сонсох нь таатайгаас гадна сэтгэл зүйн хувьд хүнийг олон талын давуу талтай болохыг эрдэмтэд батласан байна. Жишээлбэл, дуу хөгжим тайвшруулах үйлчилгээг үзүүлж, илүү тэвчээртэй болгож, аливаа өвчнийг өвдөлт багатай даван туулах боломжийг олгодог.  Ингээд танд хөгжим сонсохын давуу талыг хүргэе.

Хайгуул хийж явсан уурхайчид Канадын Юкон голын эрэг дээрээс 50 мянган жилийн өмнө занданшуулсан буга болон чононы үлдэгдэл олжээ. Сүүлийн мөстлөгийн үеэр одоогийн Канадын нутаг дэвсгэр бараг бүхэлдээ мөсөн бүрхүүлээр хучигдсан боловч Юкон голын сав газар бүрэн мөстөөгүй цөөн газруудын нэг болж үлдсэн аж. Тийм учраас Юкон гол дээр арслан заан, чоно, хурц шүдэт бар зэрэг мөхсөн амьтад болон орчин үеийн олон зүйл, түүний дотор буга, чоно зэрэг олноороо ирж суурьшсан байдаг. 

Америкийн биологич, антропологич Хелен Фишер "Хосуудын хувьд салалт гэдэг яг л там гэсэн үг” гэж хэлжээ. Хайрын шилдэг зохиолуудыг бичсэн тэрээр олон арван жилийн турш дурлалт хосуудын тархинд судалгаа хийж, тархины бяцхан хэсэг нь хайр дурлалыг хариуцдаг болохыг олж тогтоожээ. Хелен яагаад зарим хүнд супер баатар, заримд нь энгийн нэгэн залуу таалагддаг болохыг судалсан байна. Ингээд энэ талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдмээр байвал дараах нийтлэлийг уншаарай.

Огт танихгүй хүмүүс анх удаа уулзаж, бие биенийхээ талаар танин мэдэхэд эхний хэдхэн секунд л хангалттай байдаг аж. Бид амаар болон аман бус хэлбэрээр өөртөө итгэлтэй байгаа эсэхээ ярилцагчиддаа ухамсаргүйгээр илэрхийлдэг. Өөртөө итгэлтэй гэдгээс гадна адил тэгш байгаа, тээршаах юм уу, эсвэл өрөвдөх, нэг бол бушуухан холдохын түүс болж байгааг илэрхийлдэг зургаан дадал байдаг аж. Эдгээр дадлыг танд танилцуулж байна. 

1930 онд доктор Жорж В.Кране (George W. Crane) гэрлэлтийн үнэлгээний загварыг боловсруулжээ. Тухайлбал, тус үнэлгээгээр эхнэр нь хумсаа улаанаар будаж, үсээ буржийлгадаг бол нэг оноо авах байдлаар үнэлдэг аж. Энэхүү загвараас хойш өдгөө зуун жил өнгөрч, сайн эхнэрийн тодорхойлолт өөрчлөгдсөн гэж хэлж болно. Эрчүүд эхнэрээ сонгодог шалгуур болон тэд харилцаанаасаа юу хүсдэг талаар уншигчдадаа сонирхуулахаар бэлтгэлээ. Дараах жагсаалтын заримтай нь та санал нийлэхгүй ч байж мэднэ.