Одоогийн Оросын Холбооны Улсын газар нутаг дээр оршин байсан хамгийн том эзэнт гүрэн бол Зүчийн улс буюу Алтан ордны улс юм. Хоёр зуун жилийн турш төв Азийн цээжинд ноёрхсон (1266-1481, эх сурвалжууд өөр өөр тэмдэглэсэн байх нь бий) энэхүү эзэнт улс одоогийн Украин, Казак, Узбек, Туркмен улсуудын газар нутгийг дамнан байрладаг гэхээр хэр том байсан нь тодорхой болно. Их эзэн Чингисийн хүү Зүчийн байгуулсан улсад Оросын түүхч Ярослав Бутаков хэрхэн ханддаг болохыг энэхүү нийтлэлд өгүүлэв.

Өөр өөрийн цаг хугацаанд эдгээр хөлөг онгоц атаатан дайсныг айлган сүрдүүлж, айж сандрахад хүргэж байлаа. Дэлхийн түүхэнд нэрээ алтан үсгээр үлдээсэн эдгээр зэвсэг, нөгөө талаас цэрэг дайны гайхамшигт бүтээлтэй танилцья.

Засаг төрийн эрх барьж байгаа улс төрчид ард иргэдийн бүгдийнх нь сэтгэлд нийцнэ гэж хэзээ ч байдаггүй. Үүний тод илрэл бол  төр засгийн тэргүүнүүдийн амь насанд халдах гэсэн оролдлого нэг биш удаа гарч байсан нь гэрчилнэ. Түүхийн явцад гарч байсан энэ олон халдлагын нэлээд хэд нь түүхийн цаашдын үйл явцад нөлөөлсөн байдаг. Энэ бүх аллага манай дэлхийн түүхийг өөрийнхөөрөө өөрчилсөн гэдэг нь тодорхой.

Төрсөн өдөр гэдэг хүн бүрийн хувьд хамгийн сайхан баяруудын нэг бөгөөд хүүхэд байхаасаа эхлэн энэхүү баярыг тэмдэглэж өссөн билээ. Ихэнхидээ төрсөн өдрийг бялуу худалдан авч, гэр бүл, ойр дотныхоо хүмүүсийн хүрээнд өнгөрүүлдэг бол зарим орнуудын хувьд төрсөн өдрийн хачирхалтай уламжлалууд байдаг аж. Ингээд танд төрсөн өдрөө хачирхалтайгаар тэмдэглэдэг орнуудын талаар хүргэе.

Хүйтэн температурт гарахад эсвэл ямар нэгэн сэтгэл хөдөлгөм зүйл тохиолдоход бидний арьс ирвэгнэж, биржийдэг шүү дээ. Арьс ингэсэн үедээ яг л өдийг нь зумласан галууны арьс мэт харагддаг тул барууныхан энэ үзэгдлийг “goosebump” буюу “галууны арьс” гэж нэрлэдэг байна. Харин саяхан Харвард их сургуулийн эрдэмтэд арьс ингэж биржийснээр шинэ үсний уутанцаруудыг үүсгэдэг буюу үсний ургалтанд сайн нөлөө үзүүлдэг болохыг судалгаагаар тогтоосон байна. 

Исланд улс нь хойд Атлантын далайн дунд эх газраас алслаган орших арлын улс юм. Хэдийгээр Исланд улсын нэр "мөсний орон" гэж орчуулагдах ч тэндхийн байгаль үнэхээр үзэсгэлэнтэй, өнгө алагласан бөгөөд дахин давтагдашгүй байдаг. Гэхдээ энэхүү улсын сонирхол татах зүйл нь зөвхөн байгаль бус, Исландчуудын соёл,  амьдралын хэв маяг дутахааргүй гайхалтай гэдгийг бас дурдах хэрэгтэй. 

Олон зуун хүнийг үхлийн аюулаас аварч шинэ эм, эмчилгээ нээх нь эмч эрдэмтдийн туйлын зорилго байсаар ирсэн. Гэвч  “Анагаах ухааны төлөө” хэмээн шинэ туршилт, эмчилгээг хүмүүс дээр хэрэглэж байсан нь аймшигтай үр дагаварт хүргэж, туршилтын золиос болсон олон хүнийг асар их зовлон, тарчлалд хүргэж байжээ. Ингээд түүхэн дахь хамгийн хэрцгий анагаах ухааны туршилтуудыг хүргэж байна. 

"Алиса гайхамшгийн оронд" номонд малгайчин Алисагаас "Хэрээ, бичгийн ширээ хоёр хоорондоо ямар холбоотой вэ?" хэмээн асуудаг. Гэтэл үүнд зохиолч өөрөө тодорхой хариулт өгөөгүй бөгөөд энэ асуулт олны дунд маш олон эргэлзээг үлдээсэн юм. Үүнтэй адил амьдрал дээр маш олон зүйл санаанд оромгүй тохиолдлоор хоорондоо холбогдсон байдаг. Энэ талаар олж мэдэцгээе.

Зогсолтгүй эргэж буй эх дэлхийд сонирхох зүйл асар олон. Жишээлбэл баавгайн хамгийн ойрын төрөл нь цөөвөр чоно юм болов уу, нохой юм болов уу? АНУ-ын Вайоминг мужид хэдэн урсдаг шат байдаг юм бол? Болж үйл явдлын талаар бидэнд ирдэг мэдээллүүд бүгд үнэн үү? Ямартай ч та дараах зүйлсийг уншаад гайхах болно.

Зүүн өмнөд Азийн Вьетнам орон бол жуулчид аялагчдын жинхэнэ мөрөөдөл билээ. Өмнөд Хятадын тэнгисийн эрэгт та жинхэнэ диваажинд байгаа мэт далайн давлагаа, зөөлөн дулаан салхинд байгалийн үзэсгэлэнг бишрэх болно. Түүнчлэн байгалийн сайхныг шүтэн бишрэгчид эндхийн гантиг чулуун уул, элсэн манхан, цагаан будааны талбай болон дэлхийд алдартай далай дундах цохионууд бүхий Халонгийг үзэж сэтгэлийн таашаал авна.

Дэлхий дээр НҮБ-ын гишүүн 190 гаруй улс байдаг гэдэг ч энэ нь дэлхийн бүх улс, орны жагсаалт биш юм. Учир нь тус жагсаалтад зарим хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй жижиг улсуудыг оруулдаггүй бөгөөд дэлхийн өнцөг булан бүрт GPS –ээр хайгаад ч үл олдох жижиг улс гүрнүүд олон бий.

Вирус болон нян, бактериудын үүрэг өөр өөр ч хүнээс хэдэн сая дахин илүү өсөж, үржих чадвартай. Техник технологи хөгжихийн хэрээр бид цоо шинэ вируснуудыг олж нээсээр байгаа бөгөөд тэгж илрүүлэх бүртээ шинжлэх ухааны өөр олон асуултад хариулт олж байдаг.