Айдас бол хүний асар олон сэтгэл зүйн хариу үйлдлүүдийн нэг юм. Харин айх мэдрэмж бидэнд хэрэгтэй юу гэвэл хэрэгтэй. Яагаад гэвэл хүн айдсаар дамжуулж болгоомж, сэрэмж, туршлага зэрэг олон чухал зүйлсэд суралцдаг. Тэгвэл бид "үхтлээ айх" буюу бүр зарим үед "үнхэлцэг хагартлаа айлаа" гэж нэрлээд буй энэхүү айдас чухам ямар айдас болохыг жинхэнээсээ мэддэг үү. Тэгвэл хүн гэдэг амьтан үнэхээр үхтлээ айх боломжтой юу? Тэгвэл бид энэхүү асуултад хариулахаар дараах мэдээллийг бэлтгэлээ. 

Өвлийн улирал болж буй нутаг дэвсгэрт нарны тусгалын өнцөг өөрчлөгддөгөөс шалтгаалж бидний сэтгэл санаанд нөлөөлж, бүх зүйл бүрзгэр бүүдгэр болж байгаа мэт санагддаг байна. Түүнчлэн өвлийн улиралд хүмүүс дунджаар 5 насаар хөгшин харагддаг болохыг эрдэмтэд баталжээ. Тэгвэл бид танд өвөл хэрхэн овортой харагдахгүй байх арга замаас толилуулъя.

Хөл бөмбөгийн спортын дэлхийн супер од Кристиано Роналдо (Cristiano Ronaldo) нь спортын ертөнцөд олон рекордыг эзэмшээд зогсохгүй Фэйсбүүк дээр ч мөн хамгийн олон дагагчтай хуудсыг эзэмшдэг билээ. Кристианогийн хувьд булчинлаг бие, царайлаг дүр төрхөөрөө олон мянган бүсгүйн сэтгэлийг татдаг юм. Гэтэл Роналдо саяхан инстаграм дээр хамгийн олон буюу 144,338,650 дагагчтай болж дээд амжилт тогтоосон байна. Түүний араас алдарт дуучин Селена Гомез (Selena Gomez) 144,321,029 дагагчтайгаар удаалж байгаа аж. 

Бодит явдлаас сэдэвлэн бүтээсэн кинонууд амьдралтай илүү ойр байх нь бий. Тийм ч учраас "бодит амьдралаас сэдэвлэн бүтээв" гэдгийг тодотгож өгдөг биз. Гэвч ийм төрлийн кинонууд нь үзэгчдэд төдийгүй жүжигчдийн зан араншинд ч нөлөөлдөг байна. Жишээлбэл ‘The Pursuit of Happyness” киноны од Вилл Смитийн зан чанар, амьдралын хэв маягт тухайн дүр нь маш их нөлөөлсөн гэдэг. Үүнээс гадна та эдгээр кинонуудаас маш гайхалтай амьдралын мотиваци авах болно гэдэгт итгэлтэй байна.

Алдрын оргилд хүрэхийн тулд та юу хийх хэрэгтэй гэж бодож байна? Өдөр тутмын амьдралын хэв маяг тань ямар вэ, таны нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ? Тэгвэл та дэлхийн супер одууд өглөө 4 цагт босож, бясалгал хийж, гүйж, теннис тоглох гэх мэт дадал зуршилтай байдаг гэдгийг мэдэх үү? Ийм учраас танд алдартнуудын дадал зуршил болон, амьдралын нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг болохыг сонирхуулъя.

Дэлхийн хуримтлалын өдрийг угтан зохион байгуулсан “Мөрөөдөлдөө нэг алхам ойртоцгооё” гар зураг, бүтээлийн уралдаан дүнгээ гаргахад ганцхан хоног үлдлээ. Уралдааныг 5-10 насны хүүхдүүдийн дунд хоёр насны ангилалтайгаар Худалдаа Хөгжлийн Банкнаас зарлажээ. 25 хоногийн турш явагдсан уралдааны шилдэг бүтээлүүд маргааш /2018.10.31/ Хүүхдийн ордонд болох Дэлхийн хуримтлалын өдрийн хаалтын арга хэмжээн дээр тодрон шагналаа гардаж авна.

Дэлхийн улс орнуудын эдийн засгийн тусгаар тогтнолын баталгаа нь үндэсний хуримтлалын түвшингээрээ тодорхойлогддог. Тиймээс Голомт банкны хамт олон урт хугацаанд эх орныхоо эдийн засгийн дархлааг нэмэгдүүлэх зорилготой “Үндэсний хуримтлалын хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлж эхэлснээс хойшхи гурван жилийн хугацаанд 100 мянга гаруй хүн нэгджээ. Тус хөтөлбөр нь хуримтлуулах зуршлыг өөртөө төлөвшүүлж чадсан харилцагч бүрт монголын банк санхүүгийн түүхэнд хамгийн өндөрт тооцогдох 20 хувийн урамшууллыг олгодгоороо онцлогтой юм.

Америкийн Эмори (Emory University) их сургуулийн эрдэмтдийн судалгаагаар охин хүүхэдтэй аав, эрэгтэй хүүхэдтэй аавуудаас илүү мэдрэмжтэй, анхаарал халамжтай байдаг нь тогтоогджээ. Эр хүн болгоны хувьд бяцхан охин нь хайрлан халамжлах ёстой "гүнж" л гэсэн үг. Харин тэр "гүнж"-үүдийн хувьд аав нь амьдралынх нь хамгийн анхны аврагч баатар нь байдаг. Ингээд та бүхэнд бяцхан "гүнж" нар аавтайгаа байгаа өхөөрдөм зургуудаас хүргэе.

Тохиолдлын бэлгийн харьцаанд орох явдал нь эрэгтэй, эмэгтэй хүн бүрт тохиолдож болох өндөр магадлалтай зүйл гэж судлаачид үздэг байна. Судалгаанаас үзэхэд хоёр эмэгтэй бүрийн нэг нь тохиолдлын секстэй заавал учирсан байдаг ажээ. Үүнд сайхан, муухай, тарган, туранхай хэн байх нь огт хамаагүй гэнэ. Энэ үүднээс та бүхэнд тохиолдлын бэлгийн харьцааны үеэр хэрэг болох 8 дүрмийг хүргэж байна. Та хаана ч явсан эдгээр дүрмүүдийг санаж явахад илүүдэхгүй байх. 

Америкийн эрдэмтэн Жорж Уотсон бол “Та юу идэж байна, түүнийхээ  илрэл нь” гэх хэлцийг гаргасан хүмүүсийн нэг юм. Тэрээр 3 төрлийн бодисын солилцоо байдаг болохыг тогтоосон бөгөөд түүний хийсэн судалгаанаас харахад эрүүл зөв хооллодог хүмүүсийн эрүүл мэндийн байдал, сэтгэл хөдлөлийн байдал бусдаас илүү сайн болохыг баталсан байна. Өөрийн бодисын солилцооны онцлогийг мэдсэн тохиолдолд л та ямар төрлийн хоол хэрэглэхээ илүү сайн мэдэж чадна.

Жил бүрийн аравдугаар сарын 31-нд аймшгийн баяр буюу "Halloween"-ны баярыг дэлхийн олон оронд тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай. Манай Монголд ч гэсэн "Halloween"-ны баярт зориулж олон үдэшлэг зохиогддог болоод олон жил өнгөрчээ. Тэгвэл та бидний сайн мэдэх алдартнууд энэхүү баярт зориулан юу өмссөн бол?

Шинжлэх ухаан гайхалтай хурдацтайгаар хөгжиж байгаатай адил бид ч мөн салбар бүр дэх мэдлэгийн цар хүрээгээ тэлэх хэрэгтэй болж байна. Гэвч хүн төрөлхтөн техниктэй хэтэрхий дотносох болж амьд байгалийн амьтдаас өөрсдийгөө тусгаарлан, хил хязгаар тогтоосон нь эргээд олон гайхалтай зүйлсийг анзааралгүй өнгөрөхөд хүргэж байж болох юм. Тийм ч учраас бид шинжлэх ухааны номноос уншаад ч олохгүй амьтдын хачирхалтай зан чанарын тухай мэдээллийг бэлтгэн хүргэж байна.