Чернобыльд юу болсныг санацгаая

ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан Украин улс дахь Чернобылийн цөмийн эрчим хүчний станцад түүхэн дэх хамгийн аймшигт цөмийн дэлбэрэлт болж байсан юм.

Уг дэлбэрэлт үйлдвэр дээрх аюулгүй ажиллагааны туршилт буруу явагдсанаас үүдэж 1986 оны 4-р сарын 26-ны шөнийн 1:23 минутад эхэлсэн юм. Тодруулбал, алдаатай зураг төсөл, үйлдвэрийн ажилчдын алдаа зэргээс болж цөмийн 4 реакторын нэг нь дэлбэрч, цацраг идэвхт бодис агаарт дэгджээ. Тэр өдрөөс хойш Чернобыль цацрагийн өндөр төвшин агуулсан аюултай газар болж, ойролцоох 2500 хавтгай дөрвөлжин км газар нь дэлхийн аялал жуулчлалын “хамгийн аюултай бүс” болсон юм. 

Филип Гроссман гэж хэн бэ?

Гэрэл зурагчин Филип Гроссман Чернобыльд очихоосоо өмнө гэрийнхээ арын хашаанд цөмийн гамшгийн гэрч болж байжээ. Тэрбээр "Би Пенсилвани дахь Три Майл Айлендын цөмийн цахилгаан станцаас арваадхан километрийн зайд өссөн. Түүнчлэн намайг гуравдугаар ангид байхад болж байсан цөмийн дэлбэрэлтийг маш тод санадаг” гэж хэлж байсан юм. Гроссман коллежид архитектур, иргэний инженерийн чиглэлээр суралцдаг байсан бөгөөд хажуугаар нь гэрэл зураг дарах сонирхолтой байв. Тиймдээ ч тэрбээр 2010 онд Чернобылийн өнөөгийн дүр төрхийг гэрэл зурагт буулгахаар шийдэж “Хориотой бүс”-ийн маш олон зургийг авч чаджээ.

1 Хяналтын өрөө 4

Чернобылийн үйлдвэрт анх очиж үзэхэд Гроссманд “Хяналтын өрөө 4” буюу түүний нэрлэдгээр “Гамшгийн голомт”-д зочлох ховорхон боломж тохиожээ. Цөмийн реактор дэлбэрэх үед энэ өрөөнд 5 хүн байсан гэнэ.

Гроссман хориотой бүсэд бараг 12 удаа буцаж очиж, 100 гаруй хоногийн турш судалгаа хийж, гамшигт нэрвэгдсэн газрын зургуудыг даржээ. Тэрбээр "Хүмүүст юу тохиолдсон, тэдэнд цөмийн дэлбэрэлт хэрхэн нөлөөлснийг би улам ихээр олж мэдэхийг хүсэж байсан" гэж хэлсэн байдаг.

2 Мэс заслын өрөө

1986 оны ослын эхэн үед гэмтсэн инженерүүд болон гал сөнөөгчдийг эмчилж байсан эмнэлэгт очсон нь түүнд томоохон нөлөөг үзүүлжээ.

Хирошимагийн бөмбөгдөлтийн үеийн дэлбэрэлтээс даруй 400 дахин хүчтэй Чернобылийн цөмийн дэлбэрэлт нь эхэн үедээ 30 хүний амь насыг тэр дор нь авч одсон бол цацраг идэвхт туяаны хордолтоос үүдэн хэдэн арван хүн өвчилжээ. Мөн анхны өвчтөнийг түргэн тусламжийн өрөөнд хүргэсэн жолооч гэмтсэн хүмүүсийг ямар байдалтай байсан болохыг Гроссманд мэдээлэл болгон хэлж өгсөн байдаг.

3 Припятын 4-р бичил хороолол

Ослын үеэр Чернобыль нь аль хэдийн 14000 оршин суугчтай болсон байсан ч дэргэд нь байдаг Припять хот түүнээс ч олон хүн амтай байв. 1970-аад онд цөмийн станцын ажилчид болон тэдний гэр бүлийнхэн амьдарч эхэлснээр Припять хот бий болсон аж.

Гроссман тус хотыг анх хараад “Бурхан минь энд үнэхээр аймшигтай зүйл болжээ” хэмээн дуу алдсан гэдэг. Энэхүү зураг дээрх 4-р бичил хороолол нь 1986 оны үед 50000 хүний гэр орон байсан юм.

4 Припятын хотын төв

1 км урт үргэлжлэх Лениний өргөн чөлөөний төгсгөлд Припять хотын төв хэсэг байрладаг. Тэндхийн зүрх болсон "Энергетика" гэх клуб нь нэгэн цагт хүмүүсийн зугаацах дуртай газар байжээ.

Гроссманы хэлснээр, энэ төв нь хотын оршин суугчдыг нүүлгэн шилжүүлэхээс өмнө түр байрлах газар байжээ. Харин одоо тэндхийн мод, ургамал нь хэт ургаснаар ойр орчмын барилга байгууламжууд нь өгөршиж байгаа аж.

5 Чернобылийн цөмийн эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн захиргааны төв

Энэ үйлдвэрийн жинхэнэ нэр нь В.И.Лениний нэрэмжит Цөмийн Эрчим Хүчний Станц юм. Харин одоо хүмүүс Чернобылийн Цөмийн Эрчим хүчний станц гэдэг нэрээр нь сайн мэддэг.

Цөмийн реакторын зүүн талд байрлах үйлдвэрийн захиргааны барилгыг дэлбэрэлтийн үед цацраг идэвхт тоосноос хоргодох газар болгон ашиглажээ.

6 Припятийн шуудангийн газар

7 Припятийн төв автобусны буудал (Өмнө нь)

Энэхүү зураг дээрх автобусны буудал Припять хотын захаас зуугаад метрийн хол зайд оршдог. Эрх баригчид дэлбэрэлтийн эхэн үед оршин суугчдыг цацраг идэвхт бодисын нөлөөнд маш бага хордсон гэж хэлсэн ч, тэр нь дэлхийн хамгийн худал зүйл болж хувирсан юм.

Дэлбэрэлтийн дараа ЗХУ-ын удирдлагууд ойролцоох орон нутгийн иргэдийг нүүлгэн шилжүүлэхэд багадаа 24 цагийг зарцуулжээ. Учир нь олон оршин суугчид машингүй байсан учраас 300,000 гаруй хүнийг бохирдсон бүсээс автобусаар тээвэрлэсэн байна.

8 Полисся зочид буудал (Өмнө нь)

1970, 1980-аад оны үед Припят дахь Полисся зочид буудал нь тус хотод ирсэн зочдод үйлчилдэг гол буудал байв.

Харин ослын дараа хотын иргэдийн түр хоргодох цэг болсон юм. Мөн Гроссман гэрэл зураг авахаар тус бүсэд очих үедээ Полисся зочид буудалд байрлаж байсан бөгөөд биедээ цацраг туяа хэмждэг дозиметр гэх төхөөрөмжийг авч явж байжээ.
 

9 Припятийн сургууль

10 Реакторын хяналтын өрөө

11 Усан сэлэлтийн төв

12 Соёл амралтын хүрээлэн

13 Турбины хэсэг

Дашрамд дурдахад уг эмгэнэлт явдлаас сэдэвлэсэн, найруулагч Иохан Ренкийн найруулсан "Чернобыль" (Chernobyl) 5 ангит цуврал нь саяхан HBO-р цацагдсан даруйдаа IMDB-ийн түүхэн дэх хамгийн өндөр рэйтингтэй телевизийн цуврал болоод байна.

"Болж өнгөрсөн аймшигт ослыг гайхалтай бодитоор харуулсан, хүн бүрийн сэтгэлд хүрэхээр драм" хэмээн "The Atlantic" сэтгүүл шүүмж бичжээ.