“Даяар монгол хєдєлгєєн” тэргvvтэй нео – нацист vзэл баримтлал стиль имиж бvхий vндсэрхэг vзэлтнvvдий бvлэгvvд сvvлийн жилvvдэд манайд хvчээ авч, борооны дараах мєєг шиг олширон, vйл ажиллагаагаа эрчимтэй явуулах болсон. “Хvн алж болохгvй, хужааг алж болно” – гэдэг уриатай гэхэд хилсдэхгvй тэдгээр залуус гадаад эртэй хамт явж харагдсан бvсгvйг таарсан газраа барьж аваад vсийг нь халзалж, олны ясыг хавталзуулж, нийгэмд айдас, зарим хvмvvст бахархалыг тєрvvлж байсан саяхан. Одоо ч гэсэн идэвхи нь сулраагvй байгаа эдгээр залуус сvvлийн vед гадныхны анхаарлыг ихээр татах болжээ. Харин харь орныхон, тэр тусмаа европчууд манай хэт vндсэрхэг vзэлтнvvд буюу скинхедvvдийг нилээн хоржоонтой єнцгєєс нь харж, шоолонгvй хандсан сэтгэгдэл vлдээсэн байна билээ. Ингээд гадны нэгэн сайтнаас авсан Монголын нацист залуусын тухай бяцхан фото сурвалжлагатай таныг танилцуулъя.

Хорвоо ертєнцийн оршин тогтнохын vндэс, зарим тохиолдолд шалтгаан нь болсон эр эмийн ёс нь ямар ч газар тодорхой хэмжээгээр хаалттай байж, бvvр хамгийн чєлєєтэй нийгэмд хvртэл эмзэг сэдэв хэвээр vлдсэн нь нууц биш. Ямар ч нас хvйсний хvмvvс энэ л сэдвийг хєндєхєд их бага ямар нэгэн хэмжээгээр эмзэглэж, нvvрнийх нь булчин тэлж агшин, хvvхэн хараа нь томорч жижгэрдэг нь худлаа ч биш. Харин хязгааргvй их хvсэл тачаалын оргил нь болсон энэ vйлдлийг газар газрын хууль тогтоогчид янзан бvрээр хуульчлан, тєрєл бvрийн хачирхалтай заалтуудыг тусгадаг байна. Ингээд бэлгийн харилцааны тухай Дэлхий дээрхи хамгийн хачин, бас инээдтэй 10 хуультай танилцацгаая. Тєр тємєр нvvртэй гэдэг алдартай vгийн vргэлжлэл болгож, хууль хурмастын зарлигтай гэж хэлмээр санагдчихлаа.

Таны харж байгаа эдгээр дvр зургийг Ганнибал мэтийн ном зохиолд гардаг аймшигтай цэвдэг цуврал алуурчны гэрийн доод талын зооринд авсан юм биш ээ. Итгэнэ vv байна уу єєрєє л мэд. Ямартай ч энэ бvх дотор эгдvйцмээр зvйлсийг жирийн талхаар хийсэн юм байна. Тайландын уран бvтээлч Китава Унаром нь эдгээр талхнуудынхаа орц найрлаганд зєвхєн байгалийн цэвэр бvтээгдэхvvнvvдийг хэрэглэдэг гэнэ. Орон нутгийн хvмvvсийн “Vхлийн талх” гэж нэрлэж заншсан эдгээр нарийн боовнуудыг vзэм, самар, шоколадны хольцтой жирийн л гурилаар хийдэг ажээ. Китава нь єєрийн талхны мухлагтаа єдрийн 6 цагийг зарцуулдаг. Тvvний бvтээгдэхvvнvvд нь жуулчдын дунд маш их алдаршиж, єргєн хэрэглээний хvнс болж чадсан юм байна. Нэг ширхэг ийм нvд хальтарч, дотор муухайрам талхны vнэ нь 500 долларт хvрдэг ажээ. Ямартай ч энэ залууд холливуудын аймшгийн кинонд нvvр хувиргагчаар ажиллах боломж олгох хэрэгтэй юм шиг санагдлаа. Уншигч та ийм талх, боов идэж vзэж байсан уу? Би лав амандаа ойртуулах нь байтугай харж ч чадахгvй, харах нь байтугай нvдээ тас аниад хажуудаа байгааг нь мэдэрж ч чадахгvй юм байна.

Уншигч та бvхэнд “Мянган уулчны булш” болсон Эверестийн оргилын аймшигийг толилуулахаар бэлтгэлээ. Мєнх цаст оргил єєд мацах нь тэр чигээрээ амь єрссєн алхам байдаг бєгєєд дээр нь гарч чадсан уулчин бvр эргэж ирж чаддаггvй нь гашуун vнэн ажээ. Уг уулан дээр туршлага муутай шинэхэн тамирчдаас єхсvvлээд, хал vзсэн хуучин уулчид хvртэл амиа алдах нь энгийн vзэгдэл. Гэхдээ хамгийн гайхалтай нь Эверестийн “шалгуурыг” давж чадаагvй уулчдын цогцос амь тасарсан тэр л газраа vлддэг болохыг олон хvн мэддэггvй ажээ. Технологийн єндєр хєгжил, даяаршил, интернетийн хязгааргvй сvлжээний эрин зуунд амьдарч байгаа бидний ихэнхи нь Эверестийн оргил аль хэдийн “зуу зуун уулчдын булш” болон хувирсныг тєдийлєн мэддэггvй гэхээр сонин. Тэндэхийн цасан дунд хэн нэгнийг хvлээх мэт “дагжин” хэвтэх амьгvй биесийг доош нь буулгаж, ном ёсоор нь оршуулахыг хэн ч яарахгvй байгаа гэнэ. Учир нь амиа тээн ядаж байж илvv ачаа авч яавах нь ямар ч уулчны хувьд туйлын аюултай vйлдэл юм. Ингээд ариун дагшин Эверест хайрханы савдагт “сvнсээ єгсєн” зарим уулчдын цогцосны нvд хальтрам дvр зургийг хvлээн авна уу. (Хэт эмзэг хvмvvст тохиромгvй нийтлэл болно.)

Аль ч нийгмийн хvрээнд ядуу хоосоны ялгаа гарч, улс бvрт л мєнгє тєгрєгєєр гажигдсан хvмvvс хэдэн зуун мянгаараа л байдаг. Манай гэр хорооллын нэгэн жаал би сугалаанд маш их мєнгє хожвол хамгийн тvрvvнд тийм зvйл хийнэ, ингэнэ тэгнэ гээд бодоод явж байгаа гэхэд хэлсдэхгvй. Тэгвэл одоо та бvхэндээ санаанд багтамгvй их мєнгє хожоод амьдрал нь дээшлэх биш харин ч азгvйтсэн 10 тохиолдолыг сонирхуулах гэж байна. Жишээ нь "1 сая доллар хожоод машины бизнес эрхэлсэн боловч 4 жилийн дотор дампуурсан машинист", "Сугалаанд 20 сая доллар хожоод шуналтай хадам эгчдээ алуулсан эрэгтэй", "31 сая доллар хожсон ч єєрийн мєнгє болон эхнэрээ алдаж хожим амиа хорлосон номлогч" гэх мэт... бэлгэний 1000 тєгрєгнєєс хєлс хvчээ гарган байж олсон 100 тєгрєг амттай гэж...

Гурван долоо хоногий ємнє та бvхэнд "Аймшигт сэтгэцийн євчтэй найз охид" хэмээх нэгэн нийтлэлийг хvргэж байсан билээ. Энэ нийтлэлийн vргэлжлэл болгон найз залуусаа чадсан бvсгvйчvvдийн талаар шинэ мэдээллийг хvргэж байна. Зарим тохиолдолыг нь бодохоос бие эвгvй болж байна. Жишээ нь "єєрийгєє болон найз залуугаа амьд зулын гол болгосон", "хуучин найз залуугийнхаа тємсгийг хуу татан авч залгихыг оролдсон", "Сэтгэл гонсойлгосон сексийн дараа найз залуугаа хутгалсан" гэх мэт ийм солиотой зvйлсийн талаар та одоо vзэх гэж байна. 

Энэ залууг Пол Ярроу гэдэг. Тэрээр тєрсєн цагаасаа хойш эх нутаг Англи улсдаа амьдарч байгаа нэгэн бєгєєд тэндэхийнхээ телевиз vзэгчид тєдийгvй сэтгvvлчдийн дунд нэгэн тохиолдлоороо нилээн алдартай болоод амжжээ. Алдартай битгий хэл бараг од болон гялалзах дєхсєн байна. Энгийн нэгэн энэ бондгор эр английн телевизийн шууд эфир болгоны ард єєрийн дvрээ vлдээдэг нь олныг ингэж гайхшруулж, элгийг нь хєштєл инээлгэхэд хvргэжээ. Полын энэ vйлдэл нь санаатай ч бай санамсаргvй ч бай чадаж байгаа юманд арга байхгvй, баримт баримтаараа л vлддэг гэхээс єєр хэлэх vг олдсонгvй. Ингээд зураг бvрийн арын фонон дээр гэмгvйхэн торойх духаараа халзан, шаргалдуу vстэй махлаг залууг харцаараа хайж олцгооё.

Хятадын Дацинаас гаралтай 13 настай Сяо Синь хvv бол шууд утгаараа хэлээрээ хєл хийдэг авъяаслаг нэгэн юм. Гэхдээ энэ хvv бол гадаад хэлэндээ мундаг, эсвэл аюултай хэл амтай хvн биш шvv (могойн хэлтэй гэсэн тул). Зvгээр л тvvний аман доторхи хэл нь тєрєлхийн, могойныхтой ижилхэн голоороо сэтэрхий юм байна. Одоохондоо энэ хvv єєрийн тєрєлхийн энэ эмгэг (эсвэл бурхны хишиг ч юм билvv)- ээ амьдралдаа ашигтайгаар хэрэглэж сураагvй байгаа боловч найз нєхдєє хєєрхєн зугаацуулж, олны анхаарлын тєвд эерэгээр, бас хачирхалтайгаар багтаж чаддаг ажээ.

Танд энэ єдрийн мэндийг хvргэж, нилээн удаан хугацааны туршид цагдаа нарын гарт баригдалгvй явж чадсан ухаалаг гэж хэлж болохоор арга, зальтай хулгайч нарын талаар бяцхан мэдээллийг хvргэхээр бэлтгэлээ. Энэхvv нийтлэлд маань багтсан гэмт хэрэгтнvvдийн тvvх магадгvй танд Леонардо Дикаприогийн тоглосон “Чаддаг юм бол намайг барь л даа” (Catch me if you can) кино санагдах байх. Ингээд буруу талаараа сэрэглэн хvмvvс яажшуухан манаргаж явдагтай зухас танилцаж, мэдээлэл авахын сацуу чєлєєт цагаа зугаатай єнгєрєєцгєєе.

Улс  орны аюулгvйн манаанд зогсож, харийн тvрэмгийлэгчид халдахыг завдах тєдийд л уухай хашгиран тэмцэхэд бэлэн байдаг хvчнийхэн бол арми билээ. Тэд эх орныхоо тєлєє vхэхэд бэлэн байж, харийн цэргvvдээс дутахгvй чадалтай, мундаг байхын тулд байнгын бэлтгэл, сургуулилт хийх шаардлагатай тулгардаг. Тиймээс ч армийн цэрэг бvр эхний хэдэн сардаа шинэ цэргvvдийн туулдаг хатуу хєтvvг амсаж байж жинхэнэ цэрэг болдог. Хал цэргvvд шинvvдийгээ дээрэлхэж, элдвээр тарчлаан зовоодог нь хэрээс хэтэрсэн мэт санагдавч, vнэн хэрэг дээрээ тэднийг хvмvvжvvлж, хатуужуулах зорилготой байдаг билээ. Ингээд эр цэргvvд ямар хатуу бэрхийг туулан байж та бидний энхийн манаанд зогсох чадалтай болдгийг танд зухас танилцуулахаар бэлтгэлээ. Эндээс та цэргvvдийн бэлтгэл сургуулилт, шийтгэлийн зарим нэг жишээг зураган тайлбартай хамт хvлээн авах болно.

Ардчилал, даяаршлал дэлгэрч, бараг дээд шатандаа хvрсэн єнєє цагийн цэнхэр гариг дээр боолын зах далд утгаараа оршсоор байгаа гэдэгт та итгэх vv. Хэрэв та “vгvй байлгvй дээ” хэмээн гайхширч байгаа бол дэлгэцэндээ ойртон суугаад, vргэлжлэл дээр дарж, боолын захын талаарх фото сурвалжлагатай маань танилцана уу. Ярославын замын 4 дэхь километрт орчин цагийн жинхэнэ боолын зах оршдог бєгєєд vvнийг цагаачлалын албаныхан, батлан хамгаалахын яамныхны аль аль нь болиулж чадахгvй л байгаа ажээ. Энд хамгийн хямд хєлсєєр ажиллахад бэлэн бvхэл бvтэн ажиллах хvч єєрсдийгєє “заран” зогсдог байна. Тэд єдрийн 500 рублиэр ямар ч ажил хийхэд бэлэн байдаг бєгєєд ажил олгогчид нь тэдэнд сараар огт хєлс тєлдєггvй тєдийгvй, бичиг баримтыг нь хураан авч, зодож дарамталдаг ажээ. Энд тажик, узбек, украинаас ирсэн хууль ёсны ажил олж хийж чадаагvй цагаачид ирж, барилгын ажилд хямд хєлсєєр дайчлагдан оддог байна. Ингээд Ярослав дахь орчин цагийн бодит амьдралд оршин байгаа жинхэнэ боолын захтай танилцана уу.

Эмзэг мэдрэмтгий хvмvvс vргэлжлэл дээр дараад хэрэггvй гэдгийг шуудхан анхааруулах нь зvйтэй байх. Учир нь бид нvvрлvvгээ буудуулж байсан хvний гэрэл зургуудыг тантай хуваалцах гэж байна. Тугалган сум нvvрэндээ зоолгож явсан хvн яаж ч харсан сайхан харагдахгvй нь лавтай шvv дээ. Энэ хэргийн хохирогч нь Милоуки-гоос гаралтай Крисси Стелц хэмээх бvсгvй юм. Тvvнийг 16 настай байхад нь буюу 1999 онд хоёр согтуу этгээд таарч, галт зэвсэгтэй гараа хамар доор нь савчуулан, зугаацаж байгаад сум алдчихжээ. Буудуулсан охин шууд л шоконд орж, 2 сар эмнэлэгт хэвтсэн байна. Аймшигт явдлын гайгаар Крисси бvсгvй одоо хоёр нvд, хамаргvй бєгєєд гавлын ясных нь нилээн том хэсэг нь байдаггvй ажээ.