Тив дэлхийгээр нүүдэллэн амьдардаг цыгануудын гарал үүслийн талаар одоо болтол маргаантай байдаг. Эртний индоари үндэстний үр удам гэж ихэнх судлаачид үздэг байна. Зарим нь Энэтхэгээс, зарим нь эртний Ромоос, зарим нь Ойр Дорнодоос (Арабаас) гаралтай гэдэг.



Энэтхэгчүүд өөрсдөө хүртэл соёл урлаг, зүс царай гээд цыгантай адилхан болохоо хүлээн зөвшөөрдөг байна. Цыганууд манай эриний III, VII зууны хооронд Энэтхэгийн баруун хойд нутгийн хаа нэгтээгээс Европт хүрэх урт замаа эхлэсэн хэмээн түүхчид санал нэгтэй үздэг ажээ.



Олон хүнийг хамарсан энэ цагаачлал нь "Бусад орноос илүү сайхан аж амьдрал эрж хайх" гэсэн хүслээс бий болжээ. 

Энэ ард түмэн түүхэн туршдаа амь зуухын төлөө тэмцсээр иржээ. Цөөхүүлээ үлдсэн үндэстэн амьдрахын төлөө үхэн хатан тэмцдэг байна. Бас цыганууд дотроо хэд хэдэн янз байдаг ажээ Оросын цыган, Румыний, Испаний гэх мэт...



Хамгийн гол нэг ялгаа нь нүүдэлчин цыган, суурин цыган хоёр юм. Суурин гэдэг нь бидэнтэй л адил орон байранд сууж бидний эдэлдэг бүхий л зовлон жаргалыг эдэлж байдаг бол нүүдэлчин нь их л өвөрмөц аж байдалтай.



Яагаад ч юм тэднийг бусад үндэстэн цөмөөрөө л гэмт хэрэгтэн мэт санадаг. Цыганууд бас ч зохион байгуулалттай амьдардаг байна. Нүүдэлчин цыгануудын нэг хэсэг нь суурин суугаад мөнгө баялгаа харж байдаг гэнэ.



Цыгануудыг, ялангуяа цыган хүүхнүүдийг харахад хачин заваан, хир даг болсон мөртлөө цул алтан, оосор, ээмэг, бугуйвч, бөгж зүүж явдаг нь гайхалтай. Тэд яг л Дубайн баячууд шиг алтан машин унаж, ордон мэт байшинд амьдрах ажээ.