Дэлхийн хамгийн том эвэртэй үхэр

"Ватусси" (Watusi) овгийн энэ үхэрийг хараад л юугаараа алдартай болохыг нь мэдэж болно. Энэ бух нь дэлхийн хамгийн урт эвэртэй бухны нэг бөгөөд эврийнхэн урт нь 2.4 метр ч хүрдэг байна. Энэ хачирхалтай нэрийг Африкийн омгиийнхон болох Tutsi (Тутси) (Руанда, Бурунди) нар өгсөн аж. Омог бүрт өөр өөрөөр нэрлэдэг бөгөөд Nkole (Нколе, Анколе) (Уганда) омгийнхон "Анколе" хэмээн дууддаг байна.

Эртний үеэс эхлэн "Ватуси" үхрүүд нь ариун хэмээн тооцогддог байсан байна. Энэ овгийн үхрийг хэзээ ч нядалдаггүй. Учир нь амьд малын тоогоор тухайн хүний эд хөрөнгө, баян чинээлэг байдлыг нь тодорхойлдог аж. Хамгийн гол анхаарлаа сүү гаргах дээр хандуулж байсан бөгөөд тусгай аргыг ч боловсруулан гаргажээ.

Үхрээ бэлчээрээс нь ирснийхэн дараа тугалд нь бараг хөхүүлдэггүй байна. Ийнхүү байнга үргэлжилдэг учир тугалнууд нь нас бие гүйцэлгүй амь алддаг гэнэ. Ватуссигийн төрөлх нутаг нь Африк (Руанда, Кени, Уганда, Бурунди) байсан бөгөөд бэлчээр голдоггүй тэрээр тун хурдан бусад орнуудаар тархжээ.

Нас бие гүйцсэн үхэрний жин нь 400-750 кг болдог байна. Харин шинэ төрсөн тугалнууд ердөө л 14-23 кг-ийн жинтэй байдаг гэнэ. Эвэрнийхээ уртаар нь тэдний үнэ цэнийг тодорхойлдог бөгөөд хамгийн урт эвэртэйг нь ариунд тооцдог аж.

Үүнээс гадна эврэнд нь маш их хэмжээний судас байдаг учир халуун улиралд эвэрнийхээ тусламжтай сэрүүцдэг байна. Ватусси нь бэлчээр голдоггүй учир өсгөхөд маш хялбар байдаг. Тэд эзнийхээ идэж буй бүхий л хоолыг идэж, түүнээсээ өөрийн биед хэрэгцээтэй бодисыг шүүх чадвартай аж.

Тэд тугалаа ихээхэн хамгаалдаг учир шөнө болохоор тугалнуудаа голдоо хийж унтдаг байна.

www.caak.mn

4000 жилийн өмнө Нил мөрний ойролцоо амьдарч байсан (тур) хэмээх зэрлэг үхэрнээс гаралтай юм. Харин энэ үед Энэтхэг болон Пакистанд бөхтэй үхэр болох "зебу" нь Египетийн үхэртэй хээлтсэнээр бас нэгэн урт эвэрт үхэр үүсэн бий болжээ.

Зүүн Африкт Руанде болон Бурундигийн холимог үхрийг "ватуси" гэж, харин Нколе омгийнхон "анколе" хэмээн нэрлэсэн байна.

www.caak.mn

Бухны жин нь 600-750 кг байдаг бол эм үхрийнх 400-550 кг байдаг аж. Харин тугалныхан жин эхний гурван сард 14-23кг-ийн хооронд л байдаг гэнэ.

Мэдээж ватусигийн ялгарах гол онцлог нь тэдний эвэр ажээ. Цилиндр хэлбэрийн эвэртэй үхрийг илүү их үнэлдэг бөгөөд хэдий чинээ урт, өргөн эвэртэй байна төдий чинээ эзнийхээ баян тансаг, чинээлэг байдлыг нь тодорхойлж өгдөг. Эвэр томрох тусам хөөрхий бухнууд толгой дээрээ 45 кг-ийн жинтэй эврийг авч явах хэрэг гардаг.

Мөн тэдний эвэрний радиатор мэт чанар нь маш өндрөөр үнэлэгддэг бөгөөд халуун үед эвэрний цус нь үхрийн биеэр дамжиж тэднийг сэрүүцүүлж өгдөг аж.

www.caak.mn