Скандинав, Америк, Англи болон бусад Европын орнууд дээгүүр нисч, олны мэдэх сонирхолтой газруудын дүр зургийг арай өөр өнцгөөс буюу агаар дээрээс буулгадагаараа алдаршсан гэрэл зурагчин Жейсон Хоукс (Jason Hawkes)-ын уран бүтээлийн дээжийг танд өргөн барьж байна. Тэрээр аэро-гэрэл зургийн 25 гаруй ном гаргасан бөгөөд уран бүтээлийн замналдаа Nike, HSBC, Ford, American Airlines, Rolex, Toyota, Smirnoff, Mitsubishi, BP зэрэг компаниудтай хамтран ажилласаар иржээ. Жейсон нь хөлөн дээр тавьсан 14-24 мм юмуу 70-200 мм-ийн камераар зураг дарахдаа үргэлж онгоцон дээр байдаг. Ингээд бүгдээрээ энэхүү өөрийн гэсэн онцлогоороо алдаршсан хүний уран бүтээлүүдтэй танилцацгаая.

Хүний дотоод гоо үзэсгэлэн бол гадаад төрх, нийгэмд эзлэх байх суурь, эд хөрөнгөнөөс ч чухал зүйл гэдгийг оюунлаг зууны иргэд ойлгодог болсон. Гэвч эрүүл биед саруул ухаан оршино гэдэг үгийг хүн төрөлхтний өвөг дээдэс зүгээр ч нэг хэлээгүй байх. Эрүүл хүн л зөвөөр сэтгэж, эрүүл хүн л бухимдалгүй, буруу бодолгүй, эрүүл дотоод гоо үзэсгэлэнг бий болгоно. Харин биеэрээ эрүүл байна гэдэг нь гоо үзэсгэлэнтэй, гоолийг биетэй байхын нэр яахын аргагүй мөн. Учир нь хэт туранхай, эсвэл тарган хүн хэзээ ч цоо эрүүл байдаггүй. Тэгвэл амьдралын замналдаа ямар нэгэн байдлаар буруу хэвшил тогтоож түүндээ үнэнч байсаар хэт тарган эсвэл туранхай болж хувирсан хүмүүс буруу зуршлаа орхиж, асар их тэвчээр, сэтгэлийн хат зарцуулан байж эрүүл, гоолиг биетэй болно гэдэг бол үнэхээр гайхамшиг юм. Ингээд бүгдээрээ гадаад төрхөө өөрчилж чадсан хүмүүсийн гэрэл зургуудыг хүлээн авч, өнөөдөртөө гэрэл гэгээ, урам зоригийг нэмцгээе.

Дэлхийн хамгийн эрсдэлтэй аялагчдын нэг төдийгүй чадварлаг гэрэл зурагчин Жимм Чин (Jimmy Chin) –ий амьдралын ер бусын агшнуудыг агуулсан сонирхолтой фото нийтлэлийг таны өмнө дэлгэж байна. Жимми хэдийгээр явган аялдаг боловч эгц хадан цохиоруу авирч, хамгийн хэцүү гадаргуйтай уулс дээгүүр цанаар гулгах дуртай. Мөн тэрээр аялалынхаа туршид тухайн газрынхаа байгалийн гайхмшигт үзэсгэлэнг харуулсан ер бусын гэрэл зургийг дардаг байна.

Хөгжилтэй байхын тулд хаана, хэзээ, яаж байх нь хамаагүй. Зүгээр л амьдралын хором мөч бүхэн, байгаа газар, орчин, цаг хугацаа бүх зүйлээс хөгжилтэй байх шалтгаан ундардаг. Жишээлбэл найз нөхөд, дотны хүмүүсийнхээ эсвэл огт танихгүй хэн нэгний дурсгалын зургийг арын фоноос “алах” ч гэсэн хөгжилтэй оршихуйн нэгэн хэсэг. Гэхдээ тоглоомыг хэтрүүлбэл шоглоом болдог гэдгийг санах нь зүйтэй л байх. Эс тэгвээс өөрөө ч эвгүй байдалд орж, хүмүүсийн ч дургүйг хүргэж мэднэ. Ямартай ч одоо таны өмнө дэлгэх гэж байгаа “зураг-алаачдын” ээлжит цуглуулга танд хэдэн хормын инээх шалтгааныг бэлэглэх байх.

Сонирхолтой уран бүтээлүүдийг нь танд одоо хүргэх гэж байгаа Итали гаралтай Америкийн гэрэл зурагчин Санте Д'Орацио (Sante D'Orazio) нь 1949 оны 1 сарын 23-нд мэндэлжээ. 60 гаруй жил наслахдаа энэ эр 20-р зууны төдийгүй 21-р зууны эхэн үеийн амьдаараа домогшсон алдартай хүмүүстэй маш олон удаа уулзаж, тэдний ахин давтагдашгүй дүр зургийг өөрийнхөөрөө хальсанд олон удаа буулгасан байна. Эндээс та бүхэн олон алдартай хүмүүсийн дүр зургийг олж харахаас гадна тэднээр дамжуулан, Санте Д’Орацио-гийн илэрхийлэхийг хүссэн эр хүний хүч чадал, эмэгтэй хүний энхрий бөгөөд эрээгүй гоо сайхнаас улбаатай хорьж дийлэмгүй хүсэл тачаалыг мэдрэх болно.

Хятадын гэрэл зурагчин Ли Вей (Li Wei) нь перформанс болон гэрэл зураг хоёрыг хослуулж, Дэлхийн физикийн хуулийг зєрчсєн ер бусын дvр зургийг хальсанд буулгадгаараа алдартай нэгэн билээ. Бид энэ хvний ємнєх бvтээлvvдийг та бvхэнд хvргэж байсан. Хамгийн сонирхолтой нь Ли Вей нь уран бvтээлvvддээ монтаж, засвар оруулдаггvй, харин зєвхєн толь, тємєр олс, барилгын шат, акробатын vзvvлбэр зэрэг дээхэн vеийн зурагчдын ашигладаг байсан аргуудыг хэрэглэдэг байна. Ингээд бvгдээрээ Ли Вейний шинэ уран бvтээлvvдтэй танилцацгаая.

Баларч хуучирсан єнгєрсєн цагийн хvн тєрєлхтєн хvртэл фото аппаратны ємнє тєрєл бvрээр маазардаг байжээ. Хуучин цагийн хєгжилтэй, бvтээлч хандлагыг агуулсан, гэрэл зурагнууд єнєє цагийн бидний толгойг гашилгахад хvргэж, ямар учиртай болоод яаж ингэж зураг дээр гарсан учрыг ухаж мэдэх сэдлийг тєрvvлэх ажээ. 100 жилийн ємнє гэрэл зургийн аппарат анх гарч байх vед тvvнийг чин сэтгэлээсээ сонирхож, элдвээр зурагаа даруулж байсан сахилгагvй євєг дээдсээсээ бид их єєр байжээ. Магадгvй энэ тєрлийн ретро зурагнуудыг интернет хэрэглэгчид хачирхан, эвгvйцэж хvлээж авдаг байсан бол одоо бараг “єнгєрсєн цагаас ирсэн мэндчилгээ” мэт, эерэгээр хvлээн авах болсон байна. Мэдээж одоогоос 100 жилийн дараа бидний vр хойч маань бидний зургийг хараад бас л гайхаж, яагаад ийм зураг дарах болсон тvvхийг учиргvй ихээр сонирхох биз ээ.

Сансар судлалын салбарын хувьд 2011 он vдэлтийн жил байлаа. Учир нь шаттл хєтєлбєр дуусч, улаан нvдэн гариг руу “Spirit”-ын аялал тєгсгєл болж, шинээр аппарат явуулах хэрэгцээ гарав. Том улс гүрнүүд сүүлийн жилүүдэд сансар судлал дээр эрчимтэй өрсөлдөж байгааг бид мэднэ. Энэ салбарт ОХУ-ын дараа ордог Америкийн шаттл хөтөлбөр дууссан ч, сансарт асар олон хиймэл дагуул судалгаа шижилгээний төхөөрөмжүүд нисч байгаа. Тэдний ачаар бид шинжлэх ухааны ололт амжилтыг хүртэж, байгаль цаг уурын мэдээллийг цаг алдахгүй нарийн мэддэг болсон. Гэх мэтээр тоочвол олон давуу тал байгаа. Харин энэ өрсөлдөөний дүнд юу болох вэ? Тэд дараагийн аж төрөх гариг эрхэсээ хайж эхэлсэн үү?... 

Хvн бол бие махбод, бодгаль гэдгээс хол илvv, ямар нэгэн хvчирхэг, оюунлаг цацрагийн тасархай болсон, оршихуй болгоны оргил нь билээ. Тиймээс цэнхэр гаригийн хєрсєн дээр vстэй арьс, хурц хараа, урт хумс, ирт соёогvй, харин ч бvр маш эмзэг, туниа муутай амьтад мєртлєє хаанахын ч юм одны хэлтэрхий, очит гялбаа гэмээр оюун ухааныхаа ачаар гайхамшгийг бvтээж, ухамсарт амьдралаас насыг бардаг гайхалтай бvтээлvvд билээ. Тэгвэл бvгдээрээ єнєєдєр зєвхєн “хvн” гэдэг сэдвийг хєндєж, тєрєл бvрийн гэрэл зурагчдын, янз бvрийн цаг хугацаанд, тєрєл бvрийн орчинд авсан хамгийн сонирхолтой 100 хєрєг зурагтай танилцацгаая. Эндээс та бvхэн нас, хvйс, нийгмийн гарал, мэргэжлээрээ биенээсээ эрс тэрс єєр боловч, єєрийнхєєрєє амьдарч байсан, байгаа сонирхолтой 100 хvний сэтгэгдэл тєрvvлэм хєрєг зургуудыг олж харах болно.