Миний амьдарч байсан газрын ойролцоох боловсролын төв сургууль завсардсан хүүхдүүдэд дахин боломж олгох хөтөлбөр явуулж эхэлсэн юм. (Барак Обамагийн үед эхлүүлсэн төсөл)

Тэр жил бүр эхнээсээ төгсгөл хүртлээ алдаа байсан гэж хэлж болно. Хүүхдүүд дуртай цагтаа хичээлдээ сууж, явж байлаа. Би тэднийг хичээлдээ суухыг шаардах бүрд тэд миний өөдөөс "Амаа тат, нигга" (Хар арьстай хүүхдүүдийн өөдөөс нигга гэж хэлбэл яах бол?) гэж хэлдэг байв. Хичээлдээ сууж байгаа хэд нь бүр юу ч хийхгүй чанга орилно. Өөрөөр хэлбэл хэнд ч хичээл хийх сонирхол байгаагүй. Жишээ нь нэг охин чанга хөгжим тавиад ширээн дээр гарч бүжиглэсэн юм. Би буухыг шаардсанд тэр "Чи зайл!" гэж хэлсэн. Тэр охин өөрөө "Манай нийгэм хар арьстай иргэдэд боловсрол эзэмших бололцоог хангадаггүй" гэж хэлж байсан юм шүү дээ!

Би сургуулийн захиралд энэ тухай хэлсэн юм. Тэрбээр хар арьстай бөгөөд докторын зэрэгтэй сурган хүмүүжүүлэгч. Харамсалтай нь тэр өөдөөс минь "Тэр чинь тэдний соёл шүү дээ. Түүнийг нь хүндэтгэх хэрэгтэй" гэж хэлсэн. 

Хавч барьж буй хүн олзоо нэг хувинд хийгээд орхидог. Нэг хувинд орсон хавчнууд гарах гэсэн нэгнээ татаж унагадаг учраас хувингийн амсрыг таглах шаардлага байдаггүй. Африк гаралтай америкчууд яг үүнтэй адил амьдардаг.

Африкын Руанда улсаас цагаачилж ирсэн нэгэн хүү Стэнфордын их сургуульд тэнцэв. Хараал ид, би түүгээр үнэхээр бахархаж бас баярлаж байлаа. Тэгтэл манай сургуулийн удирдлагууд өөрөөр хүлээж авсан. Хичээлийн эрхлэгч нь (хар арьстан) түүнийг өнгөт арьстнууд суралцдаг Гэмблингийн их сургуульд элсэх ёстой, Стэнфорд руу явах юм бол тэр өөрийн хүмүүсээс урваж байна гэх мэт зүйлс ярьж байсан гээд бод. 

Хүүхдүүдийг хянана гэж ёстой байхгүй. Нэг ангид 40 хүүхэдтэй. Хэдийгээр ямар ч цагаан арьстнууд явдаг сургуулиас илүү төсөвтэй ч манай хэд хамаг юм эвдэлдэг болохоор ихэнх мөнгө засварт явдаг байв. 

Бид 850 гаруй хүүхдэд үнэгүй лэптоп өгсөн. Хүүхдүүд ломбардад тавьж, зарим нь тэр дор нь эвдэлсэн учраас жилийн дараа дахин 1000 ширхгийг захиалсан юм. Би нэг хүү лэптопоо шатны дээрээс шал руу унагааж байгаа бичлэгийг интернэтээс харсан. Багш нарын эд зүйлс тэснэ гэж байхгүй бүгд алдагдана. Харин нэг сурагчаас ганц л юм алга болбол, орилж уурлаад сургуулиас гарна. Энэ тухай сургуулийн хамгаалагч, захирал бүгд "Ийм л соёлтой юм" гэж хэлж байлаа. 

"Тэд ядуу болохоороо ингэж байна" гэж хэлээд ч хэрэггүй. 2 долоо хоногт нэг удаа хүүхэд бүрд ууттай хоол тараадаг байсан юм. Тэр нь гэр бүлүүдэд нь зориулсан өглөө, өдөр, оройн хоол байсны дээр тэд сургууль дээр ч тэр хэмжээний хоол иддэг. Тэгтэл тэд зөвхөн чихэр жимсийг аваад үлдсэнийг нь хаячихдаг. Сар бүр хэдэн зуун кг хүнс зүгээр л хаягддаг. Дээрээс нь тэдний амьдардаг дүүргүүд дэх тэтгэмжийн хөтөлбөр сүүлийн саруудад 75 хувиар нэмэгдсэн шүү дээ. 

Нэг удаа том биетэй 6 сурагч зогсоол дээр намайг отон хутга тулган сүрдүүлж, сайн дүн тавь гэж шаардсан. Би энэ тухай захиралдаа хэлтэл тэр өөдөөс "Тэгье гэж хэл. Тэднийг цагдаад өгч амьдралыг нь сүйрүүлэх хэрэггүй" гэдэг байгаа. Би тэр үед л амьдралдаа анх удаа даргадаа "Зайл!" гэж хэлсэн юм. 

Би одоо латин гаралтай хүүхдүүд сурдаг сургуульд багшилж байгаа. Энд надад таалагдаж байна. Тэд хэдийгээр ядуу ч гэсэн ямар нэг юманд хүрнэ гэсэн эрмэлзэлтэй. Бид өдөр бүр ажилдаа мишээл тодруулан ирдэг. 

Эцэст нь гэхэд "Энэ бол тэдний соёл" гэдэг үгийг би хамгийн сайн санаж байна. Уучлаарай африк гаралтай эрхмүүдээ, та нарын тэмцлийг би дэмжихгүй бас ойлгохгүй байна. Та нарын амьдрал муу байгаа бол өөрсдөөсөө л буруугаа эр!

Эх сурвалж: Reddit