1
Нугасан амтай, аварга заан (Платибелодон, Platybelodon grangeri)
Платибелодон нь мөхсөн өвсөн тэжээлтэн амьтан бөгөөд тэд дөрвөн сая жилийн өмнө дэлхий дээр амьдарч байсан гэнэ шүү.
Тэд ихэвчлэн Африк, Европ, Ази болон Хойд Америкийн орнуудад амьдарч байжээ. Платибелодон нь зургаан метрийн урттай, 2.8 метрийн өндөртэй. Өөрсдийн аймшигт соёог газраас ургамал гаргаж авах зорилгоор ашигладаг байсан гэнэ.
2
Аварга могой (Титанобоа, Titanoboa cerrejonesis)
Колумбиас олдсон Титанобоа аварга могой нь 60 сая жилийн өмнө амьдарч байсан гэнэ. Хамгийн том нь 13 метрийн урттай, тонноос илүү жинтэй байжээ.
Энэ нь аварга могой болон анаконда могойны төрөлд багтах бөгөөд хохирогчдоо голдоо хийн цагираглаж хороодог байсан гэнэ. Титанобоа нь энэ дэлхий дээрх хамгийн том могой байгаад зогсохгүй үлэг гүрвэлийн дараагийн хамгийн том сээр нуруутны тоонд багтах юм.
3
Супер соно (Меганевра, Meganeura monyi)
Супер соно нь мөхөж үгүй болсон сонын төрөлд багтдаг. Энэ нь 300 сая жилийн өмнө амьдарч байсан гэнэ.
Супер сонын далавч 65 см урттай төдийгүй толгой нь хүний толгойноос том юм. Тэд дэлхий дээр амьдарч байсан хамгийн том нисдэг шавьжны тоонд орно.
4
Аварга далайн хилэнц (Эвриптерид, Jaekelopterus rhenaniae)
2.5 метрийн урттай энэхүү амьтныг саяхан Германд илрүүлсэн байна. Аварга эвриптерид нь мөхөж үгүй болсон амьтны тоонд багтах бөгөөд 390 сая жилийн өмнө амьдарч байжээ.
Матар мэт хэмжээтэй хилэнц 46 см-ийн урт амны хөндийтэй гэнэ.
5
Аварга шувуу Моа Динорнис робустус (Моа, Dinornis robustus)
Аварга Моа бол дэлхий дээр амьдарч байсан хамгийн том шувуу юм. Шинэ Зеландын Өмнөд хэсгийн аралд амьдардаг байжээ. Тэдний өндөр нь 3.6 метр, жин нь 250 кг байсан аж.
Энэ аварга шувууд олон сая жилийн өмнө амьдарч байсан нь яамай даа.
6
Хамгийн том үлэг гүрвэл (Мегалания, Megalania prisca)
Дэлхийн хамгийн том үлэг гүрвэлийг “Чөтгөр-луу” хэмээн нэрлэдэг байжээ. Долоон метрийн урттай энэ амьтан 400-700 кг жинтэй байсан гэнэ.
Хэдийгээр Мегаланияг нэлээд эрт устаж үгүй болсон гэж үзэж байгаа ч Австралиас олдсон яс 300 жилийн настай байсан гэнэ. Тиймээс эрдэмтэд Мегаланияг одоо болтол Австралид амьдардаг байх магадлалтай гэж үздэг юм байна.
7
Аварга жаран хөлт (Артроплевра, Arthropleura)
Артроплевр нь дэлхийн хамгийн том сээр нуруугүй амьтан байсан бөгөөд 2.6 метр урттай аж. Тэд орчин үеийн жаран хөлтийн овогт багтдаг ч 340-280 жилийн өмнө амьдарч байсан гэдэг.
Үүнээс гадна тэд биеийнхээ урд хэсэг дээр зогсож чаддаг байсан гэнэ.
8
(Мегатерии, Megatherium americanum)
Хэдийгээр мегатерии нь өвсөн тэжээлтэн амьтны тоонд багтдаг ч эрдэмтэд хурц хумс нь махан хоол идэхэд зориулагдсан гэж үзжээ.
Мегатерии 200 жилийн өмнө мөхсөн байна. Тэдний өндөр зургаан метр, жин нь дөрвөн тонн орчим бөгөөд хойд хоёр хөл дээрээ явдаг байжээ.
9
Аварга загас (Дунклеостей, Dunkleosteus terrelli)
Дэлхий дээр амьдарч байсан хамгийн том, хамгийн аймшигтай амьтны төрөлд багтах энэхүү загас есөн метрийн урттай байсан гэнэ. Дуонклестей девоны үед буюу 360 сая жилийн өмнө амьдарч байжээ.
Энэ загас шүдгүй бөгөөд түүний хурц эрүү нь аварга загасыг голоор нь хуваах чадалтай хурц байсан аж. Харин ямар нэгэн зүйл идээгүй үедээ эрүүнийхээ ясыг ирлэж байгаа мэт хооронд нь үрдэг байжээ.
10
Аварга яст мэлхий (Протостега, Protostega gigas)
Энэхүү аварга яст мэлхий гурван метрийн урттай байжээ. Түүний хурц хошуу болон хүчтэй эрүүний яс нь жижиг, том загас, аварга загасыг хүртэл идэхэд тусалдаг аж.
Гэхдээ тэд тийм ч хурдан биш байсан учир заримдаа аварга загасны хоол болох нь ч бий.
11
Богино нүүрт аварга баавгай (Arctodus Simus)
Богино нүүрт аварга баавгай нь дэлхийн хамгийн том хөхтөн амьтан юм. Тэд 3.5 метрийн өндөртэй, 900 кг жинтэй байжээ.
Аварга том бие, 20 сантиметрийн урттай хурц хумс нь бусад жижиг хөхтөн амьтдын айдсыг төрүүлж байсан нь мэдээж.
12
Аварга матар (Саркозух, Sarcosuchus imperator)
Саркозух бол 112 сая жилийн өмнө амьдарч байсан ч устаж үгүй болсон матрын төрөл юм. Дэлхий дээр амьдарч байсан хамгийн том матрын тоонд багтана.
Орчин үеийн матрууд хүртэл аймшигтай харагддаг хэдий ч 12 метрийн урттай энэхүү аймшигт амьтныг лав гүйцэхгүй.
13
Аварга акул (Мегалодон, C. megalodon)
Мегалодон нь 28-1.5 сая жилийн өмнө амьдарч байжээ. Энэхүү аварга акулын шүд 18 см хүртэл ургадаг аж.
Түүний урт 15 метр, жингийн хувьд 50 тонн хүрч байсан гэнэ. Мегалодон нь автобусыг бүхэлд нь залгих чадалтай байсан бөгөөд дэлхийн хамгийн том загасны төрөлд багтаж байжээ.