Зарим хятадуудын єглєєг сэргэг угтахдаа кофены оронд хэрэглэдэг зvйлийг бусад бvх соёл иргэншилд єєр єєрийн хэлээр “мэлхий” гэж нэрлэдэг. Харин хачин сонин, гажууд бvхнээрээ “тасарсан” энэ ард тvмний хувьд энэ хvйтэн цустанг юу гэж нэрлэдгийг мэдэхгvй юм. Єглєєний ундаа, кофе, наран ургах цагийн сэргээш ч гэх юмуу, юу гэх юм, бvv мэд. Ямартай ч бvгдээрээ vргэлжлэл дээр дарж, мэлхий “миксердэж” уудаг хятад уламжлалтай танилцацгаая.

Хvний амьдралын талаарх тогтсон ойлголтуудын vнэн худлыг vргэлжлvvлэн шvvж, бодит амьдралтай илvv ойроор тєсєєлєх vйлсдээ хувь нэмэр оруулцгаах уу? Ер нь хvн тєрєлхтний мєнхийн сэдэв бол хайр дурлал, харин хайр сэтгэлийн хамгийн хvчтэй илэрхийлэл нь энгэр зєрvvлэх явдал байдгийг бид хэнээр ч хэлvvлэхгvй мэднэ. Тиймээс ч энэхvv "алдартай" vйлийн талаар vй олон vнэн худал ойлголтууд домог мэт vеэс vе дамжин яригдаж, яаж ч бодсон vнэнд нийцэхээргvй зарим "номлолд" хvмvvс итгэсэн байх нь олонтой. Тvvнчлэн єдєр тутмын амьдралын энгийн vйлдлvvдийн талаар ч хvvхэд айлгах зориулалттай анх зохиосон домог мэт ярианууд сvvлдээ vнэн юм шиг мєрдєгдєх болсон байдаг. Тиймээс бид тэрхvv манан будантай, ташуу ойлголтуудын vнэнийг илчлэхийн сацуу итгэхэд бэрх зарим vнэнг батлахыг зорьсон юм. Ингээд vргэлжлэл дээр дарж, vнэн худал нь мэдэгдэхгvй vй олон ойлголтуудын зах зухаас танилцацгаая.

Та бvхэндээ хэдэн цагийн ємнє хvргэсэн "Энгийн бус санаа саятан болгосон нь" хэмээх нийтлэлийн сvvлд байсан "Цаасны хавчаараар байшин сольж авсан нь" гэсэн тvvх олон хvнд ойлгомжгvй санагдсан учир энэ тvvхийг тусад нь нийтлэл болгон оруулж байна. 2005 оны зун 27 настай Канад залуу Кайле Макдональд интернэтээр дамжуулж "Бичгийн нэг улаан хавчаар" гэсэн єєрийнoneredpaperclip.blogspot.comблог дээрээ "Бичгийн хавчаарыг байшингаар солино" гэсэн зарыг тавьжээ. Тvvний тєлєвлєгєє их энгийн (юмсыг байшингаар сольтол vргэлжлvvлэн солих). Тvvний энэ санааг интернэт хэрэглэгчид сайшаан хvлээн авсан байна.

Хvмvvс амьдралдаа ахиухан мєнгє олж, тансаг сайхан амьдрахын тулд энгийнээс эхлээд заримдаа "тэнэг" ч гэмээр гайхалтай сонин аргуудыг сэдэж олдог. Одоо та бvхэндээ дээр тодруулсан тэнэг ч юм шиг санаанууд эзэндээ олон сая долларыг авч ирсэн зарим жишээнээс сонирхуулъя. Та бид болон бvх л хvмvvс яаж мєнгє олох вэ? ямар бизнес эрхлэх vv? гээд л толгойгоо гашилгаж суугаа, гэтэл юмыг томоор харах биш магадгvй таны хажууд байгаа эсвэл vл ойшоосон тэр зvйл чинь ямар гайхалтай бизнес болдогийг энд харуулсан байгаа.

Бидний євєг дээдэс vеийн vед сэргээш болгон ашигласаар ирсэн хамгийн сонирхолтой арван ширхэг зvйлсийн талаарх бяцхан мэдлэгийг танд бэлэглэхээр бэлтгэлээ. Бид ч гэсэн заримдаа эдгээр хvнсний бvтээгдэхvvний ганц нэгийг нь "допинг"-ийн зориулалтаар ашиглаж vзсэн гэдэгт эргэлзэхгvй байна. Vvнд сода, мышьяк, далайн гахайны vрийн шингэн гэхчлэн санаанд оромгvй олон тєрлийн зvйлс багтсан байгаад та гайхах биз ээ. Ингээд хэрэгтэй, бас сонирхолтой мэдээллээ хvлээн авна уу. Магадгvй маш ажлыг богино хугацаанд амжуулах хэрэгтэй байхад нойр хvрээд, нvдээ шvдэнзээр дэвхдчихмээр vед эдгээр зvйлс ойрхон байвал танд баараггvй хэрэг болох байх. Гэхдээ эрvvл мэндэд сайн гэж бол vнэхээр хэлж чадахгvй шvv. Мєн энд зєвхєн хvнд биш, амьтанд хэрэглэгдэж байсан, байгаа сэргээшний талаар єгvvлсэн байгаа.

Эгзэгтэй vед євчтєнд зайлшгvй шаардлагатай бvх зvйлийг хийхийн зэрэгцээ ямар нэгэн ер бусын vйлдэл хийдэг эмч нарын тухай арга барсан тєдийгvй эрсдэлтэй алхамын тухай богино хэмжээний тvvвэрлэсэн тvvхийг толилуулъя. Та бод доо мэс засал хийх эмч чинь таныг бvрэн унтуулаад мэс засал хийхийн оронд харин хєл бємбєг эсвэл архи уугаад сууж байвал яах уу, эсвэл мэс засал хийж байхдаа эрхтэн дээр чинь нэрийг чинь бичээд, хаа нэг газар чинь жижигхэн шивээс хийчихсэн бол танд таалагдах уу. Эсвэл эмэгтэй танд зохиомол vр суулгахдаа захиалсан хvнийх биш єєрийнхєє vрийн шингэнг хийцэн байвал ... ийм л vл бvтэх эмч нарын талаар та одоо унших гэж байна.

Их Британиас гаралтай Frog Design компанийн UX (хэрэглэгчидтэй харилцах)-ийн мэргэжилтэн Ян Чипчейзийн ажлын vндсэн чиглэл нь янз бvрийн соёл, нийгэмд технологи, улс  тєр ямар нєлєє vзvvлдгийг ойлгон мэдэх явдал юм. Тvvний гол зорилго нь хэрэглэгч эдvгээ болон ирээдvй дэх vйл хєдлєлийн тєлєв байдлыг судлах. Ян нь эргономик (ажлын байрны шинжлэх ухааны vндэслэлтэй зохион байгуулалт)-аар мэргэшсэн сэтгэл зvйч, физиологич, угсаатны зvйтэй салшгvй холбоотой. Ян Чипчейз єєрєє антропологич хvн бєгєєд євєрмєц сэдвээр судалгаа хийдэг нэгэн. Ян єєрийн туурвисан бvтээлээрээ олон орныг дотор гадна vгvй судалж, жуулчдын тэр болгон олж хардаггvй нарийн ширийн зvйлийг дэлгэн тавьдаг олны сонирхолыг татдаг юм. Сонирхолтой сургамжтай их зvйлийг єгсєн Япон орноос гадна, Афганистанд мєнгєний хєдєлгєєнт урсгал хэрхэн нєлєєлдгийг судалжээ. Тэрээр энэ оронд аялахдаа Афганистаны єдєр тутмын амьдралыг харуулсан олон гайхалтай фото зургуудыг авчээ. Ингээд та бvхэндээ тvvний ажлын нэгээхэн хэсгээс танилцуулъя.

Dallas Wiens хэмээх энэ Америк залуу тогонд аймшигтай хvчтэй цохиулаад амьд гарсан боловч, хvн харахын аргагvй царайтай, ер нь царайтай гэж хэлэхэд ч ам эвлэхийн аргагvй гадаад тєрхтэй нэгэн болж хувирчээ. Эмч нар тvvний ослын дараагаар амьд vлдэхгvй гэдэгт итгэлтэй байсан боловч 25 настай шингэн цустай залуугийн бие организм vхлийг дийлж чадсан юм байна. Тэрээр 3 сарын турш ухаангvй хэвтэсний эцэст хєл дээрээ босчээ. Харамсалтай нь тvvнд нvvр царай гээд байх зvйл vнэндээ vлдээгvй байна. Технологи єндєр хєгжсєн энэ єдрvvдэд хvсвэл бvтэхгvй зvйл гэж бараг vгvй болсон болохоор, Даллас Уэйнс-т сайн сайхныг хvсээд, эмч нарын ур ухаанд найдаж суухаас єєр яах билээ. Ингээд бvгдээрээ єндєр хvчдэлд цохиулаад амьд vлдэж чадсан ч аймшигтай тєрхтэй болсон хєєрхий залуутай танилцацгаая. Ахин анхааруулахад vргэлжлэл дээр дарахдаа зvрх сайтай эсэхээ сайн бодоорой!...

Ганга мєрєн нь Энэтхэгийн газар нутаг дахь хамгийн єргєн, хамгийн гvн мєрєн болохынхоо хувьд хэдэн мянганы туршид тус улсын ард тvмнийг хоёр эргээрээ нутаглуулж, аймшиг гайхамшиг хоёроороо зон олныг тэжээж, тэтгэж, бас залгиж ирсэн билээ. Эрт цагаас єнєєг хvртэл сая сая хvмvvсийн зvрх сэтгэл, бие махбод нь энэ л голын хєвєєрvv тэмvvлдэг нь нууц биш. Эртний соёлт Энэтхэг гvрний тvvх, цаашилбал дэлхийн соёлын тvvх энэ л голтой салшгvй холбоотой билээ. Тэгвэл бvгдээрээ амьдрал эхэлж, амьдрал тєгсдєг энэхvv ер бусын голын эргэн тойронд єнєє цагт ямар дvр зураг ажиглагддагийг хамтдаа сонирхоцгоой. Нэг зvйлийг хичээнгvйлэн анхааруулахад: Хэт эмзэг хvмvvс энэ нийтлэлийн vзээд хэрэггvй гэдгийг хэлмээр байна.

Казахстаны нэгэн клуб нь архи уусан хvн яаж єєрчлєгдєж, ямар хариу vйлдэл vзvvлдэгийг нь бодитоор, бас ойроос ажиглах зорилгоор маш сонирхолтой нэгэн туршилтыг явуулсныг тантай хуваалцахгvй байж тэссэнгvй. Хувийн фонддоо илvvдээ гарсан тодорхой хэмжээний мєнгєтэй (жишээлбэл казахстаны хувьд 15 мянган тенге) аливаа мэдээллийн хэрэгсэл тvvгээрээ юу хийж болох вэ? Зарим нэг нь сайн дураараа хэн нэгэн гуйлгачинд єглєг єгч буян vйлдэж болно, эсвэл зvгээр л хамт олноороо наргиад, идэж уугаад єнгєрч ч болох. Тэгвэл Казахстанын Voxpopuli.kz сайтынхан архи нь хvнд яг ямар шат дараатайгаар яаж нєлєєлдийг туршиж vзэх замыг сонгосон байна. Тэд редакцдаа сайн дурын гурван хvнийг урьж оролцуулжээ. Vvнд: орос, казах хёр залуу бас нэгэн бvсгvй багтсан байна. Тэд оролцогчдыг редакцын байрандаа урьж, согтууруулах ундаа, даруулгаар дvvрсэн ширээний ємнє суулгажээ. Ингээд залуусын зургийг ойр ойрхон авч, зан байдлыг нь ажиглан, бяцхан тестvvд явуулж эхэлсэн байна.

"Гиннесийн ном"-нд бичигдсэн дэлхийн хамгийн том амтай залуутай таныг танцуулж байна. Тvvний нэр ус, хийгээд хаана амьдардагийг нь хайсан боловч тодорхой мэдээлэл олсонгvй. Ямартай ч Гиннесийн номонд нэрээ vлдээсэн энэ залуу нь зvvдэнд ч оромгvй том амтай нэгэн ажээ. Тэрээр салхитай єдєр гадуур гарахдаа юм ярьвал уруул нь дагзан дээрээ гараад, уушиг нь салхиар дvvрчихэж мэдэх л нєхєр байна. Мєн тvvний шvдийг янзалдаг эмч нь ч ёстой азтай нєхєр байх даа. Хэхэ. Бас болоогvй, Кола-г рекламдаад авчээ, сэргэлэн гар юмаа.

Та ямар нэгэн байгууллагад, хэн нэгэн даргын удирдлаган доор алба хашдаг уу? Тэгдэг бол та удирдагчаа хэр их хvндэлж, vгийг нь хэр сайн хvлээж авдаг вэ? Ер нь та даргаа сайн хvн гэж боддог уу, эсвэл муу хvн гэж боддог болов уу? Ямар ч байсан та даргыгаа ууртай, ааштай, ёс суртахуунгvй гээд муу бvхнийг нь дурьдахаар зэхэж байгаа бол та энэхvv асуултуудад хариулт хэлэхээсээ ємнє бидний бэлтгэсэн энэхvv нийтлэлийг эхлээд анхааралтай уншаарай. Учир нь бид энд орчин vеийн дэлхий дээрхи хамгийн алдартай бєгєєд хамгийн муу захирлуудын цуглуулгыг хvргэж байна. Мэдээж дэлхийн бvх зарирлуудын нийлбэрийг далай гэж vзвэл энд єгvvлсэн зургаан хvн нь дусал устай л тэнцэх байх. Гэхдээ таны босстой харьцуулахад асар том зєрvv харагдана гэдэгт итгэлтэй байна. Хvний олон сайнтай муутай гэгчээр маш муу удирдагчид ч єнєє цагт маш олон байдаг бололтой.